علل و روش‌های درمان کیست موکوسی انگشت کدام است؟

آیا تا به حال با برجستگی‌های غیرمعمول روی انگشت‌های دست و پا مواجه شده‌اید؟ آیا می‌دانید کیست انگشت دست چیست؟ ایا میدانید غدد موکوسی چیست؟اگر به تازگی با این کیست‌های کوچک روبه‌رو شده‌اید و نگران مسری یا خطرناک بودن آن‌ها هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.کیست موکوسی انگشت، توده‌های کوچک و خوش‌خیم در انگشتان هستند که بیشتر در بندهای انتهایی یا در نزدیکی ناخن ایجاد می‌شوند.

این کیست‌ها که معمولاً هیچ علامتی ندارند، بیشتر روی دست دیده می‌شوند؛ با این حال احتمال ایجاد آن‌ها در انگشتان پا نیز وجود دارد. علت ایجاد این کیست‌ها به درستی مشخص نیست، اما احتمالاً تحلیل رفتن و فرسودگی مخاطی (دژنراسیون موکوئیدی) در ایجاد آن نقش دارد. بین ۶۴ تا ۹۳ درصد افراد مبتلا به آرتروز، از ابتلای به این ضایعه رنج می‌برند. همان‌طور که گفته شد اغلب این کیست‌ها بدون علامت بوده و نیازی به درمان ندارند. در صورت نیاز به درمان، می‌توان از انواع درمان‌های خانگی، دارویی و جراحی کمک گرفت. توجه داشته باشید، عود و بازگشت کیست‌ها پس از درمان بسیار شایع است.

کیست موکوسی در مفصل انتهایی انگشت چیست؟

کیست موکوسی انگشت، یک ضایعه شایع و خوش‌خیم است که به‌صورت گره سفت در انگشتان دست یا پا ظاهر می‌شود. این ضایعات، معمولاً باعث ایجاد درد نشده و بیشتر در محل مفاصل انتهایی انگشتان ظاهر می‌شوند. از نظر ظاهری، ندول‌های ایجاد شده، ظاهری صاف و براق و تقریباً نیمه شفاف داشته، و به طور معمول اندازه‌ای در حدود ۵ تا ۸ میلی‌متر، در حدود اندازه سر یک مدادپاک‌کن، دارند. احتمال ایجاد این کیست‌ها در تمام سنین وجود دارد، اما بیشتر در دهه هفتم زندگی دیده می‌شوند. ماهیت این کیست‌ها، با کیست گانگلیون یا سینوویال که اغلب در مچ یا پشت زانو ایجاد می‌شوند، مشابه است. میزان بروز این ضایعه، در زنان دو برابر مردان است. کیست موکوسی انگشت، در واقع یک کیست واقعی نیست، زیرا توسط هیچ کپسولی احاطه نشده است. به همین دلیل استفاده از سودوسیست (کیست کاذب) برای آن بهتر است. کیست میکسوئید، کیست گانگلیون انگشت و کیست سینوویال انگشت از دیگر اسامی این ضایعه هستند.

بیشتر بخوانید: درمان خارپاشنه

علل ایجاد کیست انگشت

علت کیست انگشت دست نامشخص است، با این حال، دو توضیح کلی برای ایجاد آن‌ها وجود دارد:

• به نظر می‌رسد که یکی از علل کیست موکوسی انگشت دست، آسیب دیدن و از بین رفتن بافت سینوویال اطراف مفصل انگشتان دست باشد. آرتروز و سایر بیماری‌های روماتولوژی و تحلیل‌برنده مفصل، ارتباط بسیاری با این نوع از کیست‌های موکوسی انگشت دارند. گاهی استئوفیت، یعنی رشد نامعمول استخوانی ایجاد شده، در غضروف آسیب‌دیده نیز در ایجاد این کیست‌‌ها مؤثر هستند.
• در فرضیه‌ای دیگر، این کیست‌ها هنگامی ایجاد می‌شوند که سلول‌های فیبروبلاست موجود در بافت هبند، مقدار زیادی موسین تولید می‌کنند، که ماده زمینه‌ای موکوس است. این نوع از کیست‌ها معمولاً ارتباطی با ابتلا به آرتروز و بیماری‌های تحلیل‌برنده مفصلی ندارند.

در برخی موارد، به‌خصوص در افراد کمتر از ۳۰ سال، ترومای وارد شده به انگشتان دست یا پا، در ایجاد این کیست‌ها مؤثر است. در تعداد کمی، ممکن است حرکات تکراری انگشتان، در ایجاد این کیست‌ها نقش داشته باشند.

دکتر بهامین عطار فوق تخصص دیسک کمر، رتبه ۱ بورد تخصصی کشور

علائم کیست انگشت موکوسی

کیست موکوسی انگشت، اغلب دارای ویژگی‌های زیر است:

• برآمدگی‌های کوچک دایره‌ای یا بیضی شکل
• سایز در حدود یک سانتی‌متر یا کمتر
• قوام نرم
• سفت یا پر از مایع
• اغلب دردناک نیستند؛ در مواردی که در نزدیکی مفصل قرار داشته باشند، ممکن است باعث ایجاد درد مشابه آرتریت شوند.
• به‌رنگ پوست بوده یا شفاف مایل به قرمز یا آبی است و ممکن است شکلی شبیه به مروارید داشته باشد.
• رشد آهسته

بیشتر بخوانید: نحوه تشخیص و درمان کم تهاجمی مفاصل با عمل جراحی آرتروسکوپی.

این کیست‌ها، بیشتر روی دست و روی انگشت میانی یا اشاره و در نزدیکی ناخن ظاهر می‌شوند. ایجاد این کیست‌ها، در انگشتان پا چندان رایج نیست. هنگامی که کیست در قسمتی از ناخن رشد می‌کند، می‌تواند باعث ایجاد شیار در ناخن یا شکافتن آن شده و حتی باعث از دست رفتن ناخن شود. رشد کیست موکوسی در زیر ناخن نادر است، اما در صورت ایجاد شدن، می‌تواند بسته به میزان تغییری که در شکل ناخن ایجاد می‌کند، بسیار دردناک باشد. باید توجه داشت که در اغلب موارد ابتلا به کیست موکوسی انگشت، باعث ایجاد علامت بالینی واضحی نمی‌شود. درصورت آسیب دیدگی یا پارگی کیست، از آن مایع شفاف و چسبنده‌ای خارج می‌شود. درصورت بروز علائم عفونت کیست موکوسی انگشت، باید به پزشک مراجعه کرد.

بیشتر بخوانید: درمان صافی کف پا

تشخیص کیست انگشت دست

تشخیص کیست موکوسی انگشت، براساس علائم بالینی و ظاهر ضایعه انجام می‌شود. درصورت نیاز، می‌توان از روش‌های تصویربرداری مختلف برای رد سایر علل و تایید تشخیص استفاده کرد.

در صورتی که قصد عمل شانه خود را دارید پیشنهاد میکنیم اینکار را به بهترین جراح شانه در ایران بسپارید.

درمان کیست موکوسی انگشت دست

کیست موکوسی دردناک نیست، تا زمانی که ظاهر این کیست‌ها باعث ناراحتی شما نشده یا اخلالی در فعالیت‌های روزانه‌ی شما ایجاد نکرده،درمان کیست انگشت دست ‌ ضرورتی ندارد. در این موارد، بهتر است تنها ظاهر و تغییرات کیست را بررسی کنید. باید توجه داشت که درصد اندکی از کیست‌های موکوسی، خودبه‌خود کوچک شده و از بین می‌روند. میزان عود پس از درمان بالا است، همچنین، گاهی درمان‌ کیست انگشت دست می‌تواند عوارضی، مانند اسکار، تورم و درد انگشت دست، و کاهش دامنه‌ حرکت مفصل را به ‌دنبال داشته باشد.

مطالعه این مطلب را از دست ندهید: معرفی علائم و روش های درمان پوکی استخوان

درمان‌های غیرجراحی کیست موکوسی انگشت شامل موارد زیر است:

• انعقاد مادون قرمز: در این روش، از گرما برای سوزاندن پایه کیست استفاده می‌کنند.
• کرایوتراپی: در این روش، کیست تخلیه شده، سپس با تزریق نیتروژن مایع از ورود مجدد مایع و تشکیل دوباره کیست جلوگیری می‌کنند.
• لیزر کربن دی‌اکسید: در این روش، از گرما برای سوزاندن ریشه کیست تخلیه شده استفاده می‌شود.
• درمان فوتودینامیکی داخل ناحیه‌ای: در این روش پس از تخلیه کیست، ماده‌ای داخل آن تزریق می‌شود که باعث حساسیت کیست به نور می‌شود. سپس، از لیزر نوری برای سوزاندن ریشه کیست استفاده می‌شود.
• تزریق استروئید، یا یک ماده شیمیایی اسکلروزان به کیست: تزریق استروئیدها، الکل و ید، و برخی دیگر از مواد شیمیایی می‌تواند باعث کاهش سایز کیست شود.

بیشتر بخوانید: درمان انگشت ماشه ای و عمل رگ عصب دست

درمان کیست موکوسی انگشت، با کمپرس فشاری برای چند هفته در خانه امکان‌پذیر است.به علت احتمال ایجاد عفونت، باید از سوراخ کردن و تخلیه کیست‌ها در خانه اجتناب شود. برخی از تحقیقات از اثرات مثبت مرطوب نگه‌داشتن، ماساژ و استفاده از استروئیدهای موضعی، در کاهش سایز کیست خبر می‌دهند. عمل کیست دست، در صورت نیاز و عدم موفقیت درمان‌های غیر جراحی انجام می‌شود.

اما از آنجایی که جراحی نسبت به سایر روش‌های درمانی، بیشترین موفقیت را در درمان کامل کیست دارد، پزشک ممکن است این روش درمانی را به‌عنوان خط اول درمان به شما پیشنهاد دهد. در جراحی، کیست برداشته شده و محل با استفاده از پوست پوشانده می‌شود؛ در برخی از موارد ممکن است، لازم باشد محل نشتی و ورود مایع به درون کیست در حین جراحی شناسایی شده و بسته شود. ممکن است، جراح برای رد کردن برخی از علل ناشایع‌تر، در حین جراحی برداشت بیوپسی از کیست را نیز انجام دهد.

دکتر عطار تجربه‌ای درخشان در درمان دردها و بیماری‌های مختلف دارند و به عنوان بهترین دکتر متخصص درد در تهران فعالیت میکنند.

درمان خانگی کیست انگشت دست

به طور کلی، درمان خانگی کیست موکوسی، بستگی به اندازه و موقعیت آن دارد. اگر کیست شما بسیار بزرگ است و علائمی مانند درد یا تورم شدید را نشان می‌دهد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا این مسئله را بررسی کند؛ اما در صورتی که کیست شما کوچک است و علائم خاصی ندارد، ممکن است بتوانید با استفاده از روش‌های خانگی آن را درمان کنید. چند روش خانگی برای درمان کیست انگشت دست وجود دارد که در ادامه معرفی می‌کنیم.

گرما درمانی: : یکی از راه های درمان خانگی کیست موکوسی انگشت استفاده از گرما به عنوان یک روش درمانی می‌تواند به کاهش اندازه کیست‌های گانگلیونی کمک کند. برای انجام این کار می‌توان از پد حرارتی، کمپرس گرم، بطری آب گرم یا لامپ مادون قرمز در محل مورد نظر استفاده کرد. با این حال، باید به این نکته توجه داشت که زمان استفاده از گرما، بیش از ۱۵ دقیقه نباشد و هرگز حرارت را مستقیماً به پوست وارد نکنید. همچنین، در صورتی که کیست قرمز، متورم یا دردناک است، استفاده از گرما درمانی مناسب نیست و باید از آن خودداری کنید.

ورزش: انجام ورزش می‌تواند به کاهش التهاب، بهبود دامنه حرکتی و تقویت ساختارهای مفصلی کمک کند. با این حال، قبل از شروع هرگونه تمرین، بهتر است از راهنمایی یک فیزیوتراپیست استفاده کنید؛ زیرا برخی از حرکت‌ها ممکن است باعث آسیب یا تحریک بیشتر شوند. در هنگام ورزش، مهم است که با آرامش شروع کنید و به تدریج شدت تمرین را افزایش دهید. همچنین، به بدن خود گوش دهید و در صورت احساس درد یا ناراحتی، تمرین را متوقف کنید. علاوه بر این، حتماً از فرم و تکنیک مناسب استفاده کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری کنید.

تغییرات رژیم غذایی: برخی از غذاهای مغذی، دارای خواص ضدالتهابی هستند که می‌توانند به کاهش اندازه کیست‌های گانگلیونی کمک کنند. این غذاها شامل سبزیجاتی مانند کلم پیچ، اسفناج، سیب‌زمینی شیرین و هویج هستند. همچنین، غذاهایی که حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی‌های چرب مثل سالمون و ساردین، گردو و بذر کتان هستند، می‌توانند برای درمان این کیست‌ها  مفید باشند. همچنین، مصرف ماست حاوی پروبیوتیک و غذاهای تخمیر شده؛ مانند کیمچی و ترشی نیز می‌تواند به کاهش اندازه کیست‌های گانگلیونی کمک کند.

سرکه سیب: سرکه سیب به عنوان درمانی مؤثر برای کاهش اندازه بسیاری از انواع توده‌ها، از جمله کیست گانگلیون شناخته شده است. برای استفاده از این درمان، کافی است یک تکه پارچه نخی را در سرکه سیب آغشته کنید و هر بار به مدت ۱۵ دقیقه روی کیست قرار دهید و چند بار در روز تکرار کنید.  

روغن کرچک: از دوران قدیم، روغن کرچک به عنوان یک درمان خانگی برای درمان انواع بیماری‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گرفت. استفاده از روغن کرچک روی کیست‌های گانگلیونی می‌تواند به کاهش التهاب و تورم کمک کند. برای استفاده از آن، کافی است یک تکه پارچه را در روغن کرچک آغشته کرده و در طول روز مستقیماً روی کیست قرار دهید.

روغن ویتامین E: استفاده از روغن ویتامین E به عنوان یک درمان خانگی برای کاهش اندازه برخی از کیست‌ها در ناحیه اطراف آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روغن به صورت مایع یا کپسول در دسترس است و می‌توان آن را له کرد و به صورت مستقیم روی پوست مالید.

روغن‌های ضروری دیگر: روغن‌های ضروری مانند اسطوخودوس و علف لیمو دارای خواص ضدالتهابی قوی هستند که می‌توانند به کاهش اندازه کیست‌های گانگلیونی کمک کنند. برای استفاده از آنها می‌توانید چند قطره اسانس را با یک روغن حامل مانند روغن نارگیل یا روغن بادام مخلوط کرده و مستقیماً روی ناحیه اطراف کیست بمالید.

چه زمانی جهت درمان کیست انگشت دست باید به پزشک مراجعه کرد؟

همان‌طور که در بالا توضیح دادیم، این برجستگی روی انگشت دست مسری یا سرطانی نیستند و عموماً بدون علامت بوده و هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کنند. با این حال در حالت کلی بهتر است با مشاهده هرگونه کیست روی دست‌ها و پاهای خود به پزشک مراجعه کنید تا با بررسی‌های لازم از بی‌خطر بودن آن مطمئن شوید. اگر کیست شما به‌طور ناگهانی قرمز، گرم و دردناک شود باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید، چراکه این علائم می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.

بیشتر بخوانید: آرتروز مچ دست و دررفتگی مچ دست

سوالات متداول