آیا می‌دانید سندروم تونل کارپال چیست؟ گاهی اوقات، فضای عبوری عصب مدین در تونل کارپال کاهش پیدا کرده و در اثر آن نشانه‌هایی مانند درد و ضعف در دست ایجاد می‌شود؛ به این مجموعه علائم، که ناشی از گیر کردن عصب در مچ دست است، سندروم تونل کارپال گفته می‌شود. در ادامه با نشانه‌ها، علل گرفتگی عصب مچ دست و درمان این بیماری بیشتر آشنا می‌شویم.
سندروم تونل کارپال چیست؟
سندروم تونل کارپال که فشرده شدن عصب مدین نیز نامیده می‌شود، شرایطی است که می‌تواند باعث احساس بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن و ضعف در دستان شود. این بیماری، هنگامی به وجود می‌آید که فشار بر عصب مدین که در طول بازو حرکت کرده و با عبور از تونل کارپال در مچ وارد دست می‌شود، افزایش می‌یابد. عصب مدین وظیفه تأمین حس و حرکت انگشت شست و حرکت باقی انگشتان، به‌جز انگشت کوچک را برعهده دارد.
در بسیاری از بیماران، سندروم تونل کارپال با گذشت زمان پیشرفت کرده و بدتر می‌شود. در مراحل اولیه، می‌توان علائم سندروم تونل کارپال را با روش‌های ساده‌ای مانند استفاده از مچ‌بند و خودداری از انجام برخی حرکات خاص درمان کرد. در نتیجه، تشخیص و درمان زودهنگام در سندروم تونل کارپال، از اهمیت فراوانی برخوردار است. در صورت ادامه یافتن فشار بر عصب مدین، احتمال ایجاد آسیب به عصب و تشدید علائم وجود دارد. در این شرایط ممکن است برای کاهش فشار وارد شده بر عصب، نیاز به انجام جراحی باشد.
بیشتر بخوانید: در رفتگی مچ دست و شیوه های درمان آن
علل گرفتگی عصب و ایجاد سندروم تونل کارپال
برخی از مواقع، علل ایجاد سندروم تونل کارپال به‌خوبی مشخص نمی‌شود، با این حال موارد زیر می‌تواند در ایجاد این شرایط نقش داشته باشد:
- حرکات تکراری مانند تایپ کردن، یا هرگونه حرکت تکراری در مچ دست، به‌خصوص حرکاتی که در آن‌ها دست‌ها در سطحی پایین‌تر از مچ دست قرار می‌گیرند.
- بیماری‌هایی مانند کم‌کاری غده تیروئید، چاقی، آرتریت روماتوئید و دیابت
- بارداری
علائم و نشانه‌های گرفتگی عصب مچ دست
از علائم گرفتگی عصب دست که نشانه ابتلا به سندروم تونل کارپال هستند می‌توان موارد زیر را نام برد:
- احساس سوزش، سوزن‌سوزن شدن و یا بی‌حسی در کف دست، انگشت شست، انگشت اشاره یا میانی
- ضعف در دست و ناتوانی در نگه داشتن اجسام. با افزایش فشار بر عصب مدین و تشدید بیماری، در اثر آتروفی عضلات دست، ضعف دست‌ها افزایش پیدا کرده و درد و گرفتگی عضلانی نیز بیشتر می‌شود.
- احساس برق‌گرفتگی که در طول انگشتان حرکت می‌کند.
- فرد مبتلا ممکن است صبح‌ها با احساس مورمور شدن و بی‌حسی که تا شانه ادامه دارد، بیدار شود.
سندروم تونل کارپال چه علائمی دارد؟
در اثر فشار وارد شده به عصب مدین، فعالیت نرمال این عصب مختل شده که به عوارض زیر منجر می‌شود:
- کاهش سرعت هدایت ایمپالس‌های عصبی
- کاهش احساس در انگشتان
- کاهش قدرت و هماهنگی، به‌خصوص کاهش توانایی و حرکت انگشت شست
علائم ناشی از این بیماری به‌شکل تدریجی ایجاد شده، و در مراحل اولیه همیشگی نیست. با افزایش شدت بیماری، طول دوره‌های ابتلا به علائم افزایش پیدا کرده، و علائم بیماری ثابت‌تر می‌شود. در بسیاری از افراد، تکان دادن یا حرکت دادن دست، باعث کاهش شدت علائم می‌شود.
عوامل مستعدکننده سندروم تونل کارپال
سندروم تونل کارپال، در اغلب موارد در نتیجه مجموعه‌ای از فاکتورهای مختلف ایجاد می‌شود. احتمال ابتلا به این بیماری در زنان و در افراد مسن بیشتر است. از علائم مستعدکننده ابتلا به سندروم تونل کارپال، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- زمینه ارثی و ژنتیکی: ارث و ژنتیک فاکتور مهمی در ایجاد این بیماری است. فضای عبور عصب در تونل کارپال به شکل ژنتیکی در برخی افراد کمتر است. در نتیجه ریسک ابتلا به سندروم تونل کارپال، در این افراد افزایش می‌یابد.
- حرکات مکرر دست: حرکات تکراری و مکرر در مچ یا دست، باعث ایجاد التهاب و بزرگ‌شدگی تاندون‌های دست و وارد شدن فشار برعصب مدین، در تونل کارپال می‌شود.
- موقعیت قرارگیری دست و مچ: حرکاتی که برای زمان طولانی شامل اکستنشن و فلکشن دست است، می‌تواند فشار برعصب مدین را افزایش دهد.
- بارداری: تغییرات هورمونی در دوران بارداری، با ایجاد التهاب و تورم در تاندون‌ها مرتبط است.
راه‌های پیشگیری از سندروم تونل کارپال
برای پیشگیری از ابتلا به سندروم تونل کارپال، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- صاف نگه‌داشتن مچ دست
- استفاده از مچ‌بند، برای نگه‌داشتن مچ دست در موقعیت طبیعی خود
- خودداری از خم‌کردن مچ دست به‌شکل متناوب
- گرم نگه‌داشتن دست‌ها
- استراحت مناسب در هنگام کار
- حفظ موقعیت مناسب دست‌ها و مچ در هنگام کار کردن
تشخیص سندروم تونل کارپال چگونه است؟
دکتر متخصص دست پس از گرفتن شرح‌حال و معاینه، ممکن است برخی از تست‌های روتین در سندروم تونل کارپال، مانند تست تینل و فالن را انجام دهد. در تست تینل، پزشک به مسیر عبور عصب در تونل کارپال، به آرامی ضربه زده که باعث ایجاد احساس برق‌گرفتگی در دست‌ها می‌شود. در تست فالن، پشت دست‌ها بهم چسبیده و سپس به سمت پایین خم می‌شوند. این عمل باعث ایجاد درد در فرد مبتلا به سندروم تونل کارپال می‌شود. همچنین ممکن است پزشک جهت تشخیص از روش‌های زیر استفاده کند.
روش‌های تصویربرداری، مانند سونوگرافی و ام‌آر‌آی، به پزشک این امکان را می‌دهد تا به بررسی استخوان‌ها و بافت‌های اطراف آن بپردازد. از نوار عصب عضله نیز می‌توان برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عصب استفاده کرد.
راه‌های درمان سندرم تونل کارپال
درمان سندروم تونل کارپال به‌شدت علائم و مدت‌زمان درگیری فرد با بیماری بستگی دارد، از روش‌های درمانی رایج این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر سبک زندگی: افزایش استراحت، کاهش حرکات تکراری دست و مچ
- ورزش: انجام برخی ورزش‌های کششی و بزخی حرکات اصلاحی، به کاهش درد ناشی از سندروم تونل کارپال کمک می‌کند.
- استفاده از مچ‌بند: ممکن است پزشک، برای کاهش فشار بر عصب و کاهش علائم ناشی از تنگی تونل کارپال به‌خصوص در شب، استفاده از مچ‌بند را پیشنهاد دهد.
- داروها: ممکن است در درمان این بیماری استفاده از ضدالتهاب‌ها و استروئید، لازم باشد.
- عمل گرفتگی رگ دست: در صورت عدم نتیجه مناسب از درمان‌های بالا، برای افزایش سایز تونل کارپال و کاهش فشار وارد بر عصب مدین، عمل گرفتگی عصب دست انجام می‌شود.
هزینه عمل جراحی عصب دست
هزینه جراحی سندرم تونل کارپال یا همان عمل آزاد سازی عصب دست به موارد مختلفی بستگی دارد. محل انجام جراحی، هزینه بیمارستان، نوع جراحی که انتخاب می‌شود، هزینه آزمایش‌ها و داروها مواردی است که هزینه عمل عصب دست را به صورت نهایی تعیین می‌کنند. بسیاری از بیمه ها هزینه جراحی تونل کارپال را پوشش می دهند و شما می توانید از خدمات بیمه ای برای این جراحی استفاده کنید.
عوارض عمل عصب مچ دست
از شایع ترین عوارض عمل عصب دست، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- خونریزی
- عفونت
- آسیب به عصب مدین یا شاخه‌های جدا شده از آن
- آسیب به عروق خونی اطراف
- ایجاد اسکار
دوره نقاهت پس از عمل سرپایی عصب دست، طولانی بوده و چند هفته تا چند ماه طول میکشد. این دوره، براساس شدت بیماری و مدت‌زمان درگیری بیمار، می‌تواند طولانی‌تر نیز باشد.
روش‌های عمل جراحی عصب مچ دست
اگر برای شما هم سوال است که عمل عصب دست چگونه است، باید گفت دو نوع اصلی عمل جراحی آزادسازی عصب مچ دست شامل باز و آندوسکوپیک برای تونل کارپ انجام می‌شود. در هر دو مورد، پزشک رباط اطراف تونل کارپال را قطع می‌کند تا فشار از عصب مدین برداشته شده و علائم بیماری کاهش یابد. پس از جراحی، رباط دوباره به هم می‌پیوندد، اما فضای بیشتری برای عبور عصب مدیان وجود دارد.
جراحی آندوسکوپیک عصب مچ دست
در جراحی آندوسکوپیک، جراح برش‌های کوچکی در مچ دست و گاهی بازو ایجاد می‌کند؛ قطر این برش‌ها بسیار کوچک و کمتر از نیم اینچ است. سپس، از طریق این برش‌ها دوربین کوچکی به محل درگیری عصب فرستاده شده و آن قسمت برش می‌خورد. به علت کوچک بودن برش‌ها، این روش جراحی عصب دست نسبت به روش باز، طول دوره نقاهت و عوارض کمتری دارد.
جراحی باز عصب مچ دست
جراحی باز در عمل اعصاب دست، شامل برشی به طول ۲ اینچ یا بیشتر از مچ تا کف دست است. پس از ایجاد برش، جراح اقدام به قطع رباط و آزادسازی عصب مدین می‌کند.
عمل عصب دست چقدر طول میکشد؟
مدت زمان انجام عمل آزادسازی عصب دست بسته به اینکه کدام روش برای آن انتخاب شود، متفاوت است. اما در هر دو روش با توجه به کوچک بودن ناحیه مورد جراحی، معمولا زمان کمی طول می کشد و بعنوان جراحی های سر پایی شناخته می شود.
اقدامات پیش از عمل عصب مچ دست
انجام اقدامات زیر، قبل از عمل جراحی تونل کارپال توصیه می‌شود:
- دادن شرح‌حال کامل از تمام داروهای مصرفی، اعم از مکمل‌ها و داروهای بدون نسخه
- سعی در ترک سیگار، چرا که سیگار باعث کاهش سرعت ترمیم می‌شود.
- انجام آزمایش خون و نوار قلب
برای این عمل جراحی فرد باید ناشتا باشد، بنابراین، توصیه می‌شود ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از جراحی، از مصرف غذا و مایعات خودداری کنید.
مراقبتهای بعد از عمل جراحی عصب دست
حدود دوهفته پس از عمل، می‌توان بانداژ را برداشت. در طول این دوهفته، ممکن است پزشک درخواست کند برای جلوگیری از سفتی انگشتان، در طول روز کمی آن‌ها را حرکت دهید. پس از آن فیزیوتراپی آغاز می‌شود. بهبودی کامل ممکن است چند ماه طول بکشد اما اگر این مراقبت ها را به صورت کامل انجام دهید احتمال دارد مدت زمان ترمیم عصب دست کاهش پیدا کند. در طول این دوران، باید به علائم عفونت، مانند تب، التهاب، قرمزی و درد شدید توجه کرد، و در صورت مواجه با آن‌ها به پزشک مراجعه کرد.
فیزیوتراپی در سندروم تونل کارپال
فیزیوتراپی پس از جراحی تونل کارپال، در سریع‌ترین زمان ممکن باید آغاز شود. اهداف فیزیوتراپی شامل کاهش درد، افزایش دامنه حرکت، کاهش سفتی و سرعت بخشیدن به روند بهبودی بیمار است.
درمان گرفتگی عصب مچ دست توسط دکتر بهامین عطار
دکتر بهامین عطار، از جراحان برجسته ارتوپدی و ستون فقرات هستند که تجربه چاپ چندین کتاب و بیشتر از یک هزار عمل جراحی موفق را در کارنامه دارند. ایشان یکی از بهترین متخصصین به شمار می‌روند که با سال‌ها تجربه می‌توانند بهترین و سریع‌ترین راه درمان را متناسب با شرایط خاص بیمار پیشنهاد داده و در طول درمان گرفتگی عصب دست کنار بیمار باشند.
سوالات متداول
عمل عصب دست چقدر طول میکشد؟
مدت زمان عمل عصب دست طولانی نیست. متناسب با نوع عمل و مقدار باز شدن ناحیه جراحی متفاوت است اما در کل جزو عمل های سرپایی شناخته می شود.
هزینه عمل جراحی عصب دست چقدر است؟
قیمت تمام شده عمل آزادسازی عصب دست به عوامل مختلفی از جمله مهارت پزشک، بیمارستان و ... بستگی دارد. به همین دلیل نمی توان یک هزینه مشخص ارائه داد.
مراقبت های بعد از عمل جراحی عصب دست چیست؟
تا دو هفته بعد از عمل آزادسازی عصب دست، دست بانداژ است. بسته به نوع عمل، ممکن است پزشک توصیه کند انگشتان خود را کمی حرکت دهید تا خشک نشوند.