روش های درمان کم آبی دیسک کمر و گردن چیست؟

عواملی مانند بالا رفتن سن، انجام کارهای بدنی سنگین و شیوه نامناسب زندگی در بیشتر افراد بر وضعیت ستون فقرات آنها تاثیر منفی می‌گذارند. به همین دلیل متاسفانه در جامعه ما بیماری‌های مرتبط با ستون فقرات مانند دیسک کمر و گردن بسیار شایع است. به گونه‌ای که تقریباً در هر خانواده‌ای حداقل یک فرد به یکی از این بیماری‌ها مبتلا می‌شود. اما در این میان کم آبی دیسک بیماری است که کمتر نامی از آن برده می‌شود.

اگر پزشک، بیماری شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان را کم آبی دیسک تشخیص داده باشد؟ به احتمال زیاد می‌خواهید بدانید کم آبی یا خشک شدن دیسک چیست؟ نشانه‌های کم آبی دیسک کدام‌ها هستند؟ چه روش‌هایی برای پیشگیری از خشک شدن دیسک وجود دارد؟ و ….

به دلیل اهمیت این بیماری و اینکه کمتر به آن پرداخته شده است، ما در این مقاله از سایت دکتر بهامین عطار قصد داریم به صورت مفصل به بیماری کم آبی دیسک، نشانه‌های این بیماری و روش‌های پیشگیری و درمان آن بپردازیم. پس لطفاً با ما همراه باشید. برای آشنایی با بهترین دکتر درد کمر تهران  و  محوه عمل تعویض دیسک کمر کلیک کنید.

کم آبی دیسک یا خشک شدن دیسک چیست؟

کم آبی یا دهیدراته شدن دیسک یک بیماری رایج ستون فقرات است. این بیماری به دژنراتیو دیسک (degenerative disc) نیز معروف است. از نظر آناتومیکی، دیسک در ستون فقرات، نقش یک حائل را بین مهره‌های ستون فقرات و اعصاب بازی می‌کند. از طرف دیگر، دیسک به عنوان یک ضربه‌گیر عمل می‌کند و به همین دلیل امکان حرکت و چرخش ستون فقرات را در هنگام حرکت‌های مختلف بدن و انجام کارهای مختلف فراهم می‌کند.

دیسک‌ها با یک ماده ژل‌مانند پر شده‌اند که نقش یک روان‌کننده را بازی می‌کند و به دیسک اجازه می‌دهد عملکرد طبیعی خود را حفظ کند. با بالا رفتن سن و به دلیل فعالیت‌های بدنی زیاد، بخش قابل توجهی از این ماده تخریب می‌شود و به همین دلیل دیسک انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد. این همان چیزی است که به کم آبی دیسک معروف است. این بیماری بیشتر در ستون فقرات کمری و گردنی رخ می‌دهد، یعنی مناطقی که بیشتر توسط افراد در هنگام انجام کارهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کم آبی دیسک باعث سفت شدن ستون فقرات، بروز درد و کاهش دامنه حرکتی ستون فقرات می‌شود. اگر دیسک کمر دچار کم آبی شود، فرد دچار کمر درد می‌شود؛ این درد گاهی اوقات به پاهای فرد انتشار می‌یابد و گاهی اوقات نیز تنها کمر را درگیر می‌کند. در این صورت تغییر حالت فرد از حالت نشسته به ایستاده، با درد همراه است و گاهی اوقات این درد حتی در هنگام راه رفتن فرد نیز او را می‌آزارد. در صورتی که دیسک گردن دچار کم آبی شود، فرد سفتی و درد را در گردن و ناحیه اطراف آن تجربه می‌کند و گاهی اوقات این درد از بازوها به انگشتان انتشار می‌یابد.

درمان و تشخیص علت درد مفاصل با عمل جراحی آرتروسکوپی

معرفی بهترین فوق تخصص دیسک تهران برای درمان دیسک کمر

علائم کم آبی دیسک گردن و کمر

درد و سفتی ستون فقرات و گردن جزء اولین علائم کم آبی دیسک هستند. به تدریج دامنه حرکتی ستون فقرات و کمر فرد نیز محدود می‌شود.

نشانه‌های کم آبی دیسک کمر

اگر ستون فقرات کمری فرد درگیر این بیماری شود فعالیت‌هایی مانند خم شدن، چرخش بدن و بلند شدن اجسام مختلف برای فرد دشوار خواهد شد. در ضمن فرد به راحتی نمی‌تواند از حالت نشسته به ایستاده و برعکس تغییر وضعیت دهد و این تغییر حالت با درد همراه است.

نشانه‌های کم آبی دیسک گردن

در صورتی که فرد دچار کم آبی دیسک گردن شود به راحتی نمی‌تواند گردن خود را به اطراف تکان دهد و نمی‌تواند مانند گذشته به کار با کامپیوتر بپردازد و یا فعالیت‌های مشابه را انجام دهد. درد ناشی از کم آبی دیسک گردن ممکن است با پیشرفت بیماری و شروع بیرون‌زدگی دیسک و فشار آوردن به مهره‌های مجاور، شدیدتر شود.

دیسک بیرون زده فشار زیادی به مهره‌ها وارد می‌کند و به تدریج با اعصاب تماس پیدا می‌کند. در این صورت کم آبی دیسک در افراد مبتلا به دیسک کمر باعث ایجاد درد رادیکولار در اندام‌های تحتانی و در افراد مبتلا به دیسک گردن باعث ایجاد درد رادیکولار در اندام‌های فوقانی می‌شود.

بیشتر بخوانید: علائم و روش های درمان پوکی استخوان

علت کم آبی دیسک گردن و کمر

یکی از علت‌های اصلی کم آبی دیسک کمر و گردن، افزایش سن است. اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که باعث تسریع بروز این بیماری در برخی افراد می‌شوند.

علل کم آبی دیسک کمر

•  آسیب ستون فقرات: آسیب ستون فقرات ناشی از تصادفات رانندگی، سقوط یا آسیب‌های ورزشی، نقش زیادی در افزایش احتمال بروز کم آبی دیسک کمر دارد.
• فشار مکرر به کمر: این فشار خصوصاً در صورت بلند کردن اجسام سنگین، زمینه را برای بروز این بیماری مهیا می‌کند.
• کاهش وزن ناگهانی: کاهش وزن سریع باعث می‌شود که دیسک‌ مایعات زیادی از دست بدهد.
• اسپوندیلیت آنکیلوزان: این بیماری که به روماتیسم ستون فقرات معروف است، معمولاً ستون فقرات و گردن را درگیر می‌کند و باعث خشکی مفاصل و کم آبی دیسک کمر در افراد مستعد می‌شود.

دریافت نوبت از بهترین دکتر شانه در تهران

علل کم آبی دیسک گردن

• ژنتیک: یکی از مهمترین علت‌های کم آبی دیسک گردن، عوامل ژنتیکی است. مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که نقش عوامل ژنتیکی در بروز بیماری کم آبی دیسک گردن، بیشتر از سبک زندگی ناسالم است.
• چاقی: چاقی رابطه‌ای مستقیم با بروز کم آبی دیسک گردن دارد. در واقع این بیماری در افراد چاق بیشتر بروز می‌کند.
• سیگار کشیدن: سیگار مانع از رسیدن مواد مغذی به دیسک‌ها می‌شود و به همین دلیل احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهد.
• آسیب به ستون فقرات: آسیب‌های وارده به ستون فقرات مانند فتق دیسک، گاهی اوقات ممکن است باعث بروز این آسیب شوند.

راه‌های تشخیص کم آبی ستون فقرات چیست؟

معمولاً پزشک متخصص برای تشخیص کم آبی ستون فقرات، از بیمار در مورد ماهیت و مدت بروز علائم بیماری سوالات زیادی می‌پرسد. ممکن است پزشک از بیمار بپرسد که آیا در حالت‌های نشستن، ایستادن، خم شدن و چرخش بدن و تغییر این حالت‌ها دچار درد می‌شود یا خیر. در ضمن معمولاً پزشک به دنبال علائم درد انتشاری در بیمار می‌گردد و ممکن است در این زمینه نیز سوالاتی از او بپرسد. در کنار اینها، پزشک به دنبال نشانه‌های آسیب‌‎های فیزیکی به ستون فقرات است و به احتمال زیاد در این زمینه نیز سوالاتی از بیمار می‌پرسد.

در ادامه پزشک به معاینه فیزیکی مناطق حساس و دردناک بدن بیمار می‌پردازد. در صورت درگیر شدن ستون فقرات کمری، احتمالاً پزشک دامنه حرکتی پشت بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد. اما در صورت درگیر شدن ستون فقرات گردنی، غالباً پزشک گردن بیمار و مناطق اطراف آن را معاینه می‌کند.

معاینه عصبی یکی دیگر از روش‌های تشخیص کم آبی ستون فقرات است، در این حالت پزشک به دنبال رفلکس‌های غیرطبیعی است که درگیری عصبی را تائید می‌کنند. در کنار اینها غالباً از روش‌های تشخیصی تکمیلی مانند ام‌آر‌ای، سی‌تی‌‎اسکن و مطالعات رادیولوژیکی نیز استفاده می‌شود. در این صورت ساختار داخلی ستون فقرات مورد بررسی قرار می‌گیرد و بررسی می‌شود که آیا کم آبی آسیبی به مهره‌ها وارد کرده است یا خیر.

در انتها پزشک بعد از تکمیل این مطالعات و رد کلیه احتمالات دیگر، دهیدراسیون دیسک کمر و گردن را در بیمار تائید می‌کند.

معرفی دکتر فوق تخصص ارتوپدی کودکان برای مشکلات استخوان کودکان و اطفال.

عوارض کم آبی دیسک

از جمله مهمترین عوارض کم آبی دیسک می‌توان به فشرده شدن دیسک ستون فقرات اشاره کرد. در این صورت دیسک‌ها نمی‌توانند مهره‌های ستون فقرات را مهار کنند و همین امر باعث کاهش انعطاف‌پذیری ستون فقرات می‌شود. این حالت باعث کمردرد، گردن درد و دردهای انتشاری می‌شود.

در ضمن این کاهش تحرک، باعث آسیب‌دیدگی رشته‌های کلاژنی تشکیل‌دهنده دیسک می‌شود. از این رو در نهایت کم آبی دیسک باعث التهاب و فتق مواد دیسک می‌شود که به دلیل فشردن اعصاب ستون فقرات، دردهای غیرقابل تحملی را به فرد تحمیل می‌کند.

به علاوه کم آبی دیسک ممکن است بر عضلات و تاندون‌هایی که ستون فقرات را پشتیبانی می‌کنند نیز تاثیر منفی بگذارد. بیماری‌هایی مانند ورم مفاصل، فتق دیسک و تنگی کانال نخاعی ممکن است در اثر کم آبی دیسک به وجود بیایند.

پیشگیری از خشک شدن دیسک چگونه است؟

محتوای آب دیسک ستون فقرات در سن ۱۴ سالگی حدود ۸۵% است و در سن ۹۱ سالگی به ۷۵% کاهش می‌یابد. همین امر نشان می‌دهد که علت کم آبی دیسک در بیشتر افراد، افزایش سن است. اما برای کند کردن روند این بیماری می‌توان اقدامات مختلفی انجام داد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به طور منظم ورزش کنید و تمرینات تقویت‌کننده ستون فقرات مرکزی را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
• حرکات کششی را به صورت منظم انجام دهید.
• تناسب وزن بسیار مهم است و مانع از افزایش فشار بر ستون فقرات شما می‌شود.
• سیگار کشیدن را ترک کنید، زیرا سیگار سرعت تخریب دیسک‌ را افزایش می‌دهد.
• بدن خود را در هر حالت هیدراته نگهدارید و مصرف منظم مایعات را در اولویت قرار دهید.
• وضعیت مناسب ستون فقرات خود را حفظ کنید.
• بهتر است افراد مسن زیر نظر یک متخصص ورزش‌های تقویتی را فرابگیرند.

برای درمان دردهای دست به بهترین متخصص دست در تهران مراجعه کنید.

روش‌های درمان کم آبی دیسک

در درمان دهیدراته شدن دیسک در ابتدا یک رویکرد محافظه‌کارانه اتخاذ می‌شود. در این صورت برای تسکین درد بیمار، گرما و سرما درمانی توصیه می‌شود. به عبارت دیگر از بیمار خواسته می‌شود ۲ تا ۳ بار در روز، کیسه یخ و کیسه آب گرم را به صورت متناوب هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهد. لازم به ذکر است که گرما و سرما نباید با هم مورد استفاده قرار بگیرند، زیرا ممکن است باعث ایجاد تاول شوند. غالباً پزشک برای تسکین درد و کاهش التهاب، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی را تجویز می‌کند. اگر درد بیمار با این اقدامات تسکین پیدا نکند، پزشک داروهای مسکن قوی‌تری را تجویز می‌کند.

اگر بیمار به دلیل کم آبی دیسک دچار فتق دیسک یا برآمدگی دیسک شود، پزشک از روش‌های درمانی متناسب با این بیماری‌ها استفاده می‌کند. یکی از روش‌های درمان این بیماری‌ها فیزیوتراپی تهاجمی است که هدف آن تقویت انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی مناطق درگیر است.

در نهایت و در صورتی که هیچ کدام از این روش‌ها نتیجه‌ای نداشته باشند، عمل جراحی آخرین گزینه درمانی است. در عمل جراحی، قسمت آسیب‌دیده دیسک برداشته می‌شود و سطوح مجاور دیسک به هم پیوند زده می‌شوند. در موارد بسیار نادر نیز دیسک مصنوعی در محل دیسک آسیب‌دیده کاشته می‌شود.

سخن آخر

بیماری خشک شدن یا دهیدراسیون دیسک کمر و گردن یکی از بیماری‌های رایج ستون فقرات است که عموماً با افزایش سن در بیشتر افراد رخ می‌دهد. این بیماری باعث کاهش دامنه حرکتی افراد و بروز درد می‌شود. در صورتی که کم آبی دیسک درمان نشود پیشرفت می‌کند و باعث بروز بیماری‌هایی چون فتق دیسک و تنگی کانال نخاعی می‌شود.

از این رو باید نشانه‌های کم آبی دیسک را جدی بگیرید و در صورت ابتلا، در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه و برای درمان اقدام کنید. اما در هر صورت بهترین و ساده‌ترین راه برای درمان این بیماری، پیشگیری از خشک شدن دیسک است.