اگر هنگام انجام کارهای ساده‌ای مانند بستن بند کفش یا کشیدن علف‌های هرز، دچار درد ستون فقرات شده باشید، به‌خوبی می‌دانید که این درد میتواند ناتوان‌کننده باشد. کمردرد ممکن است به دردی مزمن تبدیل شود و حتی اجازه ندهد فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهید؛ بنابراین، باید برای پیشگیری از درد ستون فقرات تلاش کنید. پیش از معرفی روش‌های پیشگیری از درد ستون فقرات، ابتدا توضیحاتی درباره عوامل ایجادکننده این درد می‌دهیم.در این مقاله از سایت دکتر عطار در مورد پیشگیری از درد ستون فقرات صحبت می‌کنیم. لطفا تا انتها همراه ما باشید.
چه عواملی باعث درد در ستون فقرات می شود
عوامل ایجادکننده درد در ستون فقرات را می‌توان به چند گروه تقسیم کرد که عبارت‌اند از:
بیماری های ستون فقرات
درد در ستون فقرات اغلب به علت مشکلاتی در مفاصل، عضلات، دیسک‌ها و اعصاب ستون فقرات احساس می‌شود. متداول‌ترین بیماری‌های ایجادکننده درد در ستون فقرات عبارت‌اند از:
- فتق دیسک: اگر بافت نرم درون دیسک‌ها بیرون بیاید، گفته می‌شود فرد دچار این بیماری شده است. فتق دیسک باعث ایجاد درد در ستون فقرات و لگن می‌شود؛ زیرا، به اعصاب این بخش‌ها فشار وارد می‌شود.
- بیماری دژانراتیو دیسک: در این بیماری، دیسک بین مهره‌های ستون فقرات یا همان جذب‌کننده فشارها و ضربه‌ها کوچک یا پاره می‌شود؛ در نتیجه، استخوان‌ها به هم ساییده می‌شوند. افراد اغلب در سنین بالا به این بیماری مبتلا می‌شوند؛ بنابراین، پیشگیری از درد ستون فقرات در سنین بالا از اهمیت بالایی برخوردار است.
- التهاب و ساییدگی مفصل ساکروایلیاک: مفصل ساکروایلیاک ستون فقرات و لگن را به یکدیگر متصل می‌کند و وزن بخش بالایی بدن را به بخش پایینی انتقال می‌دهد. تورم و ساییدگی غضروف این مفصل ممکن است ناشی از آسیب، آرتریت، عفونت یا حتی بارداری باشد.
- تنگی کانال نخاعی: اگر دچار این بیماری شده باشید، کانال نخاعی شما باریک شده است و به ستون فقرات و اعصاب فشار وارد می‌کند. بی‌حسی و درد پاها ممکن است علائم این بیماری باشند. افراد بسیاری در سنین بالای ۶۰ به این بیماری دچار می‌شوند.
- رادیکولوپانی گردنی: در این بیماری که معمولا ناشی از خار استخوانی یا فتق دیسک است، اعصاب تحت فشار هستند.
- لغزش مهره کمر یا اسپوندیلولیستزیس: اگر یک یا چند مهره در ستون فقرات به سمت جلو بلغزند و از جای خود خارج شوند، گفته می‌شود فرد به این بیماری مبتلا شده است. این بیماری معمولا در مهره‌های بخش پایینی ستون فقرات دیده می‌شود.
حوادث و آسیب ها
تصادفات رانندگی، زمین خوردن، پیچ‌خوردگی و کشیدگی عضلات و شکستگی نیز از دلایل ایجادکننده درد ستون فقرات به شمار می‌روند که در ادامه، توضیحاتی درباره هر یک می‌دهیم.
- شکستگی ستون فقرات یا مهره‌ها: شکستگی ستون فقرات میتواند ناشی از ضربه به کمر، زمین خوردن، پوکی استخوان یا بیماری‌های ضعیف‌کننده استخوان‌ها باشد.
- پیچ‌خوردگی و کشیدگی: آسیب به رباط‌ها، عضلات و تاندون‌های ستون فقرات و مفاصل آن میتواند باعث ایجاد درد در ستون فقرات شود. اگر هنگام برداشتن وسیله‌ای به سمتی بپیچید، ممکن است دچار چنین مشکلاتی شوید. همچنین پیچ‌خوردگی و کشیدگی ممکن است ناشی از تصادفات رانندگی و آسیب‌های ورزشی نیز باشد.
- اسپاسم: اگر عضلات یا تاندون‌های ستون فقرات پاره شوند، ممکن است دچار اسپاسم یا گرفتگی عضلات شوید.
سبک زندگی و وضعیت بدنی
درد ستون فقرات ممکن است ناشی از سبک زندگی ناسالم یا وضعیت بدنی نامناسب نیز باشد. در ادامه، چند مثال برای این عوامل ایجادکننده درد در ستون فقرات می‌زنیم:
- کشش بیش‌ازحد
- خم شدن به‌صورت نادرست برای مدت طولانی
- هل دادن، کشیدن، بلند کردن یا حمل کردن وسیله‌های سنگین
- ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی
- جلو بردن گردن هنگام رانندگی یا استفاده از رایانه
- رانندگی برای مدت طولانی بدون استراحت کردن حتی با وضعیت بدنی مناسب
- خوابیدن روی تشک نامناسبی که نمی‌تواند ستون فقرات را صاف نگه دارد
- چاقی
- ورزش نکردن
- سیگار کشیدن
- پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند
بیماری های روانی
نباید تأثیر بیماری‌های روانی را در ایجاد درد نادیده بگیرید. برای مثال، استرس میتواند باعث تنش عضلانی در کمر شود و افسردگی و اضطراب می‌توانند باعث بدتر شدن کمردرد شوند.
دلایل دیگر
شرایط زیر نیز می‌توانند باعث ایجاد درد در ستون فقرات شوند:
- آرتریت که نوعی بیماری مفصلی است
- آرتروز یا استئوآرتریت که نوعی آرتریت است
- اسپوندیلیت آنکیلوزان نیز نوعی آرتریت است
- اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات
- بارداری که به ستون فقرات فشار وارد می‌کند و حتی میتواند سبب دیسک کمر در بارداری شود.
- سرطانی که در بخش دیگری از بدن شروع شده و به ستون فقرات رسیده است
- عفونت و سنگ‌های کلیه که باعث ایجاد درد ارجاعی می‌شوند
- آندومتریوز که به رشد بافت رحم در خارج از رحم گفته می‌شود
- استئومیلیت یا دیسکیت که عفونت‌هایی در استخوان‌ها و دیسک‌های ستون فقرات هستند
- فیبرومیالژیا که باعث درد عضلانی در بخش‌های مختلف بدن می‌شود
- سندروم دم اسبی
- عفونت‌های دیگر مانند بیماری التهابی لگن و عفونت کلیه یا مثانه
- اختلالات خواب
- گودی کمر
- زونا که روی اعصاب تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد درد در ستون فقرات می‌شود
روش های پیشگیری از درد کمر و ستون فقرات
شما با چندین روش ساده می‌توانید از ستون فقرات خود محافظت کنید. روش‌های پیشگیری از درد ستون فقرات عبارت‌اند از:
- ورزش کنید
ورزش منظم به کنترل و جلوگیری از درد ستون فقرات کمک می‌کند. اگر درد شدیدی را احساس می‌کنید، از ورزش کردن خودداری کنید. پس از کاهش درد، ورزش‌هایی مانند راه رفتن، شنا کردن و کشش را انجام دهید. تقویت عضلات بخش مرکزی بدن باید در اولویت شما باشد تا بتوانید فشار روی عضلات بخش پایینی کمر را کاهش دهید.
پیش از شروع هر نوع برنامه ورزشی برای پیشگیری از درد ستون فقرات، با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید ورزش باعث بدترشدن درد نخواهد شد. پزشکان کلینیک‌های معتبر می‌توانند بهترین نوع ورزش را برای شرایط و علائم شما پیشنهاد دهند.
- وسایل را با روش صحیح بلند کنید
مهم نیست وسایل چقدر سنگین هستند، شما باید همیشه وسایل را با روش صحیح بلند کنید. ابتدا تا جایی که می‌توانید به وسیله نزدیک شوید. سپس کمر خود را صاف نگهدارید و خم شوید. خم کردن زانوها نیز میتواند به پیشگیری از درد ستون فقرات کمک کند؛ ولی، صاف نگه داشتن ستون فقرات برای بلند کردن صحیح وسایل ضروری است. اگر وسیله‌ای بسیار سنگین است، به‌هیچ‌وجه آن را بلند نکنید. از فردی بخواهید در بلند کردن آن به شما کمک کند.
- وضعیت بدنی مناسبی داشته باشید
اگر برای مدتی طولانی با لپ‌تاپ تا رایانه کار می‌کنید، حتما صاف بنشینید و پاهای خود را روی زمین قرار دهید. در غیر این صورت، فشار زیادی به ستون فقرات شما وارد می‌شود و درد را افزایش می‌دهد. بهتر است صندلی ارگونومیک تهیه کنید تا ستون فقرات شما را در موقعیت صحیحی قرار دهد. همچنین اگر می‌خواهید برای مدت طولانی با گوشی همراه خود صحبت کنید، برای پیشگیری از درد ستون فقرات از هدست استفاده کنید. از قرار دادن گوشی بین شانه و چانه خود خودداری کنید.
- در وضعیت صحیحی بخوابید
روی پهلوی خود بخوابید تا فشار روی کمرتان کاهش یابد. علاوه بر پیشگیری از درد ستون فقرات، این وضعیت میتواند از مشکلات ناشی از آپنه خواب نیز جلوگیری کند. از خوابیدن روی شکم خود خودداری کنید؛ زیرا، این وضعیت فشار زیادی را به ستون فقرات شما وارد می‌کند. به فکر خرید بالش و تشک طبی نیز باشید.
- از خم شدن و چرخاندن کمر به‌صورت همزمان خودداری کنید
به خاطر سپردن روش پنجم پیشگیری از مشکلات ستون فقرات ممکن است دشوار باشد. شما ممکن است کمر خود را حین انجام فعالیت‌هایی مانند پاروکردن برف، باغبانی یا دیگر فعالیت‌های روزمره خم کنید و همزمان با آن بچرخید. به جای چرخاندن کمر، کل بدن خود را بچرخانید تا از آسیب به ستون فقرات خود جلوگیری کنید.
- وزن خود را کاهش دهید
اضافه‌وزن به‌ویژه در بخش مرکزی بدن یکی از مهم‌ترین عوامل ایجادکننده درد در ستون فقرات است؛ زیرا، میتواند فشار روی عضلات و رباط‌های این بخش را افزایش دهد. با ورزش منظم و رژیم غذایی سالم می‌توانید وزن خود را آسان‌تر کاهش دهید و به پیشگیری از درد ستون فقرات کمک کنید.
- سیگار نکشید
سیگارکشیدن جریان خون حاوی مواد مغذی را به دیسک‌های ستون فقرات محدود می‌کند؛ بنابراین، افرادی که سیگار می‌کشند، بیشتر از دیگران به کمردرد مبتلا می‌شوند.
- با گوشی خود تایپ نکنید
نوشتن چند پیام کوتاه یا ایمیل با گوشی اشکالی ندارد؛ ولی، به خاطر داشته باشید زمانی که می‌خواهید با گوشی خود تایپ کنید، سر و ستون فقرات خود را خم می‌کنید. اگر این کار را بیش از چند دقیقه انجام دهید، به مهره‌های ستون فقرات گردنی فشار وارد خواهد شد. برای پیشگیری از درد ستون فقرات، با کمری صاف روی صندلی بنشینید و پیام طولانی خود را با رایانه بنویسید.
جمعبندی
با روش‌های مختلفی مانند داشتن وضعیت بدنی مناسب، ورزش منظم، استفاده از روش‌های صحیح بلند کردن وسایل و داشتن سبک زندگی سالم، می‌توانید خطر ابتلا به کمردرد را به‌صورت قابل توجهی کاهش دهید. اگر دردی را در ستون فقرات خود احساس می‌کنید، به مطب پزشک معتبری مانند بهامین عطار مراجعه کنید تا پزشک دلیل ایجاد این درد را تشخیص دهد و آن را با روش‌های مناسب درمان کند. همچنین پزشک میتواند روش‌هایی را برای پیشگیری از درد ستون فقرات به شما آموزش دهد.
درد ستون فقرات خود را نباید به‌هیچ وجه نادیده بگیرید. درد نشان‌دهنده این است که مشکلی در ستون فقرات وجود دارد و باید آن را اصلاح یا درمان کنید. اگر چند داروی مسکن برای کاهش درد ستون فقرات می‌خورید، شما تلاشی برای اصلاح ستون فقرات یا درمان دلایل زمینه‌ای درد خود نمی‌کنید. به احتمال زیاد، این درد در آینده نزدیک، بدتر خواهد شد.
