ستون فقرات بدن در حالت طبیعی به صورت صاف و میله‌‌ای نیست، بلکه انحناهایی در مسیر خود دارد که به آن شکل S می‌دهد. این انحناها به ستون فقرات در حفظ ساختار بدن، تحمل وزن سر، خنثی کردن ضربه‌هایی که به کمر وارد می‌شود و انعطاف در حرکت و خم شدن کمک میکند.
گاهی به دلایل مختلف، ستون فقرات از شکل منظم S مانند خود خارج شده و انحنای قوس پایینی یا بالایی بیشتر از حالت طبیعی می‌شود. خارج شدن از شکل طبیعی، باعث مشکلاتی مثل گودی کم، قوز کمر (کیفوز) و … در ستون فقرات می‌شود و می تواند علت درد در گودی کمر باشد. اگر انحنای قوس پایینی از حالت طبیعی بیشتر شود این حالت را گودی کمر، قوس کمر، لوردوز (Lordosis) یا کاوپشتی می‌گویند. انحنای کمر یکی از دلایل کمر درد است که باعث مشکل در حرکت خواهد شد. اگر شما هم دچار این عارضه شده‌‌اید می‌توانید آن را با تمرینات ورزشی درمان گودی کمر شدید انجام دهید. با ما همراه باشید تا همه چیز را در مورد گودی کمر بدانید.
انواع گودی کمر
بسته به دلیل به وجود آمدن گودی کمر و قسمتی از ستون فقرات که درگیر عارضه می‌شود، نوع قوس کمر نیز متفاوت خواهد بود.
قوز کمر یا گوژپشتی
در این حالت انحنای قسمت بالایی کمر که به طرف بیرون است، نسبت به حالت عادی بیشتر می‌شود. در اصطلاح مردم قوز گفته می‌شود.
گودی قسمت پایینی کمر
وقتی بخش پایینی ستون فقرات به طرف جلو انحنای بیش از حد پیدا کند، شکم به طرف جلو و گردن به طرف پایین خم می‌شود. در این حالت کمر درد احساس می‌شود. اکثر مردم گودی کمر را به این نوع از قوس ستون فقرات نسبت می‌دهند.
درمان گودی کمر
اگر خیلی سریع برای درمان گودی کمر اقدام کنید، معمولا مشکل با انجام چند تمرین ورزشی روزانه حل خواهد شد و مدت زمان رفع قوس کمر کوتاه خواهد بود. اما اگر اعصاب درگیر شده یا مشکل تا حد زیادی پیشرفت کرده باشد، بسته به نوع مشکل یا دلیل ایجاد قوس کمر یکی از راههای درمان گودی کمر زیر پیشنهاد می‌شود:
- مسکن
در صورتی که درد عضلات زیاد باشد، استفاده از مسکن می‌تواند به حرکت کردن بیمار و افزایش دامنه حرکتی کمک کند.
- بریس طبی
اکثرا در مواردی که گودی کمر شدید نباشد یا در دوران کودکی تشخیص داده شود با استفاده از بریس یا کمربند طبی می‌توان عادت فرد در وضعیت قرارگیری بدن را تغییر داد و اصلاح کرد. البته باید توجه داشت که استفاده طولانی مدت از کمربندهای طبی باعث تنبلی عضلات خواهد شد. در مورد کودکان بهتر است به یک فوق تخصص ارتوپد کودکان مراجعه کنید.
- فیزیوتراپی
راه درمان گودی کمر با فیزیوتراپی در مراحل اولیه بیماری صورت می‌گیرد. شوک‌های ظریف الکتریکی که فیزیوتراپی به ماهیچه‌ها وارد میکند می‌تواند به تقویت عضلات کمک کرده و باعث افزایش دامنه حرکتی بیمار شود.
- کاهش وزن
برای بیمارانی که وزن بالایی دارند و دلیل بروز کاوپشتی در آن‌ها شکم بزرگ و وزن بالایشان است، کاهش وزن توصیه می‌شود. به این منظور بهتر است از یک متخصص تغذیه کمک بگیرند.
- اوزون تراپی
این روش نوین پزشکی یک از راه های درمان گودی کمر است که در بسیاری از مشکلات استخوانی مفید واقع می‌شود. در این روش با تزریق اکسیژن، مسکن و مواد مورد نیاز استخوان‌ها و عضلات برای ترمیم و تقویت، به بهبود شرایط بیمار کمک می‌شود.
موارد بالا همگی جز روش های درمان قوس کمر از نوع غیر جراحی هستند. جراحی در اولویت آخر است و در صورت مؤثر نبودن روش های کم تهاجمی فوق، جراحی گودی کمر توسط پزشک انجام می شود.
- عمل جراحی گودی کمر
در موارد شدید که اعصاب درگیر شده‌‌اند و هیچ یک از روش‌های قبل تأثیری در بهبود شرایط نداشته‌‌اند، متخصص ستون فقرات در تهران طی یک عمل جراحی ستون فقرات را با میله و پیچ در جای صحیح خود ثابت میکند. گاهی برای استحکام ستون فقرات ممکن است طی جراحی گودی کمر، عمل پیوند استخوان نیز انجام بگیرد.
علت گودی کمر چیست؟
دلایل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد قوس در ستون فقرات و لوردوز شوند. از مهمترین علت گودی کمر چیست این دلایل را شامل می شود:
بیماری مادرزادی
یک بیماری مادرزادی به نام «آکوندروپلازی» بر رشد غضروف‌ها اثر می‌گذارد و می‌تواند علت درد قوس کمر باشد.
صدمه به ستون فقرات
صدمه به ستون فقرات مانند شکستگی، جراحی، دیسک کمر، پوکی استخوان و استئوسارکوما که نوعی سرطان استخوان است باعث ضعف استخوان‌ها شده و گودی کمر را به وجود می‌آورند. در سنین بالا نیز استخوان‌ها ضعیف می‌شوند و به همین دلیل قوس کمر افزایش می‌یابد.
مشکلات عضلانی
بعضی بیماری‌های عضلانی مثل دیستروفی عضلانی و فلج مغزی با ایجاد ضعف در عضلات می‌توانند منجر به بیماری گودی کمر شوند. عدم تحرک نیز با ضعیف کردن عضلات می‌تواند به کاوپشتی دامن بزند.
نوبت آنلاین از بهترین متخصص ارتوپد اطفال
چاقی یا لاغری
شکم بزرگ به دلیل وزن زیادی که در جلوی بدن ایجاد میکند، ستون فقرات را به جلو می‌کشاند و به همین دلیل انحنای بیشتری در کمر به وجود خواهد آمد. البته در افراد لاغر غیر ورزشکار هم به دلیل ضعف عضلات شکمی و ناتوانی عضلات در نگهداری از ستون فقرات، گودی کمر می‌تواند به وجود بیاید.
علائم گودی کمر
علائم گودی کمر چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت وقتی انحنای ستون فقرات از حالت طبیعی خود خارج می‌شود، ماهیچه‌های اطراف ستون فقرات نیز کشیده شده و گرفتگی یا انقباض عضلات پیش خواهد آمد. این گرفتگی، درد و مشکل در حرکت نیز در پی خواهد داشت. درد گاهی در پاها نیز احساس خواهد شد. اگر عارضه پیشرفت کند می‌تواند اعصاب را هم درگیر کند که در این صورت علائم شدیدتر خواهد بود. در این حالت علائم گودی کمر عبارتند از:
- ضعف
- بی‌حسی
- احساس مور مور شدن
- مشکل در کنترل ادرار
- مشکل در کنترل عضلات ارادی
بیشتر بخوانید: دلایل صدا دادن گردن و درمان آن
گودی کمر چه عوارضی دارد؟
مشهودترین و رایج‌ترین عوارض گودی کمر در زنان و دیگر افراد ایجاد میکند کمر درد و دردهای عضلات کمر است. اما سایر عوارض عبارتند از:
- بی‌حس شدن پاها
- مشکل در دفع
- سیاتیک
- کاهش ظرفیت قلب و ریه و در نتیجه به مرور زمان تنگی نفس، سردرد و بی‌خوابی
- کاهش قدرت فرد در بلند کردن اجسام سنگین به دلیل ضعف ماهیچه‌ها
تشخیص گودی کمر
برای روش تشخیص گودی کمر آسان‌ترین راه این است که روی زمین دراز بکشید و سعی کنید دستتان را از زیر کمرتان رد کنید. اگر فاصله بین کمر تا زمین به قدری بود که یک دست می‌توانست عبور کند، یعنی شما مبتلا به عارضه گودی کمر یا کاوپشتی هستید.
اگر به پزشک مراجعه کنید، پزشک برای تشخیص دقیق این عارضه از عکس برداری، ام آر آی یا سی تی اسکن استفاده خواهد کرد. در این صورت علاوه بر تشخیص گودی کمر حتی می‌توان اعصابی که به خاطر کاوپشتی تحت فشار قرار گرفته‌‌اند را نیز تشخیص داد.
در صورتی که در قسمت شانه درد دارید و یا احساس گرفتگی می کنید می توانید با بهترین دکتر شانه در تهران تماس بگیرید.
چه روش‌هایی برای پیشگیری از ابتلا به گودی کمر وجود دارد؟
برای پیشگیری از بروز هر وضعیت کافی است ببینید چه چیزهایی باعث بروز آن می‌شود و برعکس آن را انجام دهید. بهترین حرکات اصلاحی گودی کمر شامل موارد زیر هستند:
تقویت عضلات شکم
به کمک یک سری ورزش‌ها می‌توانید عضلات شکم خود را تقویت کنید.
اصلاح وضعیت بدن
عادت‌های نشستن و ایستادن خود را اصلاح کنید. در هر لحظه مراقب باشید که در چه وضعیتی قرار گرفته اید. برای این منظور باید شانه شما کاملا صاف و موازی با باسن قرار بگیرد. سینه را تا حد امکان جلو بدهید تا قوس ستون فقرات به حالت عادی دربیاید.
هم چنین ورزش‌های خاصی برای اصلاح وضعیت بدن و حفظ حالت مناسب ستون فقرات وجود دارد که می‌تواند در پیشگیری از لودوز نیز موثر باشد. این تمرینات بیشتر جزء پیلاتس و یوگا می‌شوند. برای مثال به موارد زیر توجه کنید:
- شانه‌هایتان را به آرامی بالا برده و به گردنتان نزدیک کنید و سپس به حالت عادی برگردانید. این کار را چند بار تکرار کنید.
- حالت گربه و حالت پل
تمرینات اصلاحی برای گودی کمر
خیلی اوقات متخصص ارتوپد یک سری تمرینات ورزشی برای گودی کمر تجویز میکند که می‌توانند برای قوی کردن عضلات و برطرف کردن گرفتگی ماهیچه‌ها مفید باشند. ما در اینجا چند تمرین اصلاحی برای گودی کمر را آموزش می‌دهیم. اما پیشنهاد می‌شود قبل از انجام هر نوع ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.
- روی زیرانداز دراز بکشید و با فشار کف پا و کتف سعی کنید باسن خود را از زمین بلند کنید. ۱۰ ثانیه در این حالت بمانید و دوباره باسن خود را روی زمین بگذارید. این کار را چند بار تکرار کنید.
- روی شکم دراز بکشید. سپس با فشار کف دست سعی کنید سر و سینه خود را مانند مار کبری از زمین بلند کنید. چند ثانیه در این حالت بمانید.
- در حالی که زانو را در بغل جمع کردهاید و سرتان را روی زمین گذاشته‌‌اید، دست‌هایتان را به طرف بالای سرتان بکشید. بعد از اینکه چند ثانیه در این حالت باقی ماندید موقعیت دست‌ها را عوض کنید. این بار دست‌هایتان را عقب ببرید و تا جایی که می‌توانید بکشید.
چه زمان باید برای درمان گودی کمر به پزشک مراجعه کرد؟
اینکه مدت زمان درمان گودی کمر چقدر است به انتخاب شیوه درمان گودی کمر و به میزان پیشرفت عارضه و مقدار قوس کمر دارد. شکم خود را فرو دهید، شانه‌ها را عقب بدهید و کمی به جلو خم شوید. اگر در این حالت گودی کمر برطرف شد و به حالت طبیعی برگشت یعنی گودی کمر انعطاف پذیر است و می‌توان آن را با تمرینات ورزشی و نهایتا فیزیوتراپی درمان کرد؛ اما چنانچه با این اقدامات قوس کمر هم چنان وجود داشت، و نمیدانیم برای درمان گودی کمر به چه دکتری مراجعه کنیم می توانید به سایت دکتر بهامین عطار مراجعه کنیم و با بهترین متخصصین اشنا شویم.
بیشتر بخوانید: درمان اسکولیوز (انحراف ستون فقرات)
جمع‌بندی
همان طور که دیدید یک گودی کمر ساده در صورتی که درمان نشود چه عوارض شدیدی می‌تواند برایمان داشته باشد تا حدی که به تنگی نفس و عروق منجر شود. بنابراین هر چه سریع‌تر نسبت به تشخیص و درمان گودی کمر اقدام کنید به بدنتان لطف کردهاید. برای این منظور بهتر است به یک پزشک ارتوپد حاذق مانند دکتر بهامین عطار مراجعه کنید تا هم در تشخیص و هم در درمان قوس کمر همراه شما باشد.
سوالات متداول
چگونه بفهمیم گودی کمر داریم یا نه؟
روی زمین دراز بکشید به طوری که بدن در یک راستا قرار داشته باشد. اگر در این حالت از فاصله بین کمر و زمین یک دست رد شود یعنی دچار گودی کمر هستید. پزشک برای تشخیص دقیقتر گودی کمر از عکس برداری، ام آر آی یا سی تی اسکن استفاده میکند.
مشکلات ناشی از گودی کمر چیست؟
گودی کمر عارضه ای شایع است که اگر شدید باشد با عوارضی از جمله بی حسی و ضعف پاها، مشکلات دفع ادرار، مشکلات در کنترل عضلات ارادی، تنگی نفس در اثر کاهش ظرفیت قلب، بی خوابی، سردرد و ضعف ماهیچه ها، همراه است.
علت گودی کمر چیست؟
گودی کمر ممکن است به دلایل گوناگون ایجاد شود. مشکلات مادرزادی، آسیب به ستون فقرات، مشکلات عضلانی، چاقی یا لاغری زیاد، پوکی استخوان از جمله علت های ایجاد گودی کمر هستند. همچنین گودی کمر بعنوان عوارض یک عمل جراحی یا ناشی از بیماری دیگر هم بروز پیدا میکند.
