کمردرد، ضعف، خستگی و احساس ساییدگی، زنگ خطرهایی هستند که نشان می‌دهند باید در اسرع وقت به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و شرایط خود را برای او توضیح دهید. متأسفانه در دنیای کنونی اغلب مردم به علت نداشتن سبک زندگی سالم، با بیماری‌های مفصلی نظیر آرتروز دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آرتروز ستون فقرات یکی از بیماری‌های شایع در جوامع درحال‌توسعه محسوب می‌شود که آگاهی در خصوص آن می‌تواند تا حد قابل‌توجهی از بروز بسیاری از مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. اگر می‌خواهید در خصوص این بیماری اطلاعات جامع‌تر و تازه‌تری را به دست آورید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
آرتروز ستون فقرات چیست؟
استئوآرتریت یا آرتروز ستون فقرات، بیماری یا عارضه‌ای است که در آن غضروف‌های بین استخوان‌های ستون فقرات تحت تأثیر عوامل و دلایل مختلف، تخریب یا فرسوده می‌شوند و فرسودگی این غضروف‌ها می‌تواند شخص را دچار دردهای مزمن کند. این بیماری در برخی موارد با خارهای استخوانی نیز همراه است که مشاهده خارهای استخوانی یکی از علائم شناسایی این بیماری شناخته می‌شود.
آرتروز کمر معمولاً در سنین بالای ۴۵ سال رخ می‌دهد و این بیماری عمدتا در بین مردان میان‌سال، افراد دارای اضافه‌وزن و ورزشکاران حرفه‌ای بیشتر مشاهده می‌شود.
علائم آرتروز کمر
اگرچه اولین علامت هر بیماری درد و التهاب است؛ اما در کنار درد و التهاب در برخی از بیماری‌ها می‌توان شاهد علائم دیگری بود که احتمال بروز یک بیماری را به یقین تبدیل می‌کنند. بهتر است بیمار در هنگام احساس کوچک‌ترین درد به پزشک مراجعه کند تا علاوه بر آسان‌سازی روند درمان از بروز اختلالات شدیدتر پیشگیری کند. اما ازجمله مهم‌ترین علائم بیماری آرتروز کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس ضعف و ناتوانی
- درد کمر و گردن، به‌خصوص در ناحیه کمر
- ناتوانی در چرخاندن کمر و گردن
- عدم انعطاف‌پذیری
- احساس سفتی و سنگین در نواحی گردن و کمر
- تورم و حساسیت روی مهره‌های آسیب‌دیده
- احساس ساییدن هنگام حرکت دادن ستون فقرات
- درد و بی‌حسی در بازوها یا پاها
- سردرد و التهاب چشم در موارد نادر
- تب، لرزش، لرز
- بی‌حسی در پرینه (نواحی تناسلی) و مشکلات ادراری
علل بیماری آرتروز کمر و ستون فقرات
آرتروز در کمر به‌عنوان شایع‌ترین نوع اختلالات استخوان و مفاصل محسوب می‌شود. این بیماری معمولاً در اثر یک ساییدگی یا پارگی عمومی ایجاد می‌شود و در درازمدت منجر به تخریب غضروف بین مفاصل ستون فقرات می‌شود. اگرچه هنوز علل اصلی بیماری مشخص نیست؛ اما صدمات مکانیکی، ژنتیک و چاقی در بروز آن نقش مؤثری دارند.
روش های تشخیص آرتروز ستون فقرات
پزشک متخصص برای تشخیص آرتروز ستون فقرات نخستین اقدامی که انجام می‌دهد، پرسش در خصوص سابقه بیماری، شغل بیمار، علائم بیماری و غیره است. پس از بررسی شرح‌حال بیمار، پزشک با توجه به شرایط بیمار و نحوه چگونگی عملکرد مفصل و استخوان‌ها می‌تواند از چهار روش مختلف بیماری را تشخیص دهد.
معاینه جسمی
در روش معاینه جسمی پزشک قدرت عضلانی، انعطاف‌پذیری و توانایی بیمار را برای انجام فعالیت‌های روزمره زندگی مانند راه رفتن، خم شدن و رسیدن بررسی خواهد کرد. همچنین ممکن است از بیمار خواسته شود تا تمریناتی را برای آزمایش دامنه حرکتی انجام دهد. پس از انجام حرکات و دستورات، پزشک می‌تواند با قاطعیت نظر خود را بیان کند.
اشعه ایکس
در برخی مواقع پزشک ممکن است برای بررسی و تجویز صحیح دارو از عکس‌برداری با اشعه ایکس استفاده کند. چراکه اشعه ایکس می‌تواند از دست دادن غضروف، شکستگی‌های فشاری و وجود و محل خارهای استخوانی را نشان دهد. اشعه ایکس همچنین برای کمک به علل درد و اطلاع‌رسانی بهتر در خصوص آناتومی بدن بیمار، بسیار مفید است.
سی‌تی‌اسکن
سی‌تی‌اسکن یکی دیگر از روش‌های تشخیصی آرتروز ستون فقرات است که می‌تواند به‌خوبی مشکلاتی مانند برآمدگی دیسک یا خار استخوانی را که احتمالاً روی طناب نخاعی یا اعصاب فشار می‌آورند، نشان دهد.
اسکن ام‌آرآی
یکی دیگر از روش‌های تصویرپرداری که نسبت به سایر روش‌ها پیچیده‌تر است، رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی نام دارد که به پزشک تصاویر دقیقی از نخاع، دیسک‌ها، رباط‌ها، بافت‌ها و فضاهای اطراف آن و همچنین ریشه‌های عصبی ارائه می‌دهد. از اسکن MRI علاوه بر نشان دادن جزئیات بافت‌ها می‌توان در تشخیص عفونت‌ها و تومورها استفاده کرد.
راه های درمان آرتروز ستون فقرات
خوشبختانه با پیشرفت و توسعه علم پزشکی امروزه برای درمان آرتروز کمر راه‌های متعددی وجود دارد که بیمار می‌تواند در کنار یک سبک زندگی سالم از آن‌ها استفاده کند. در ادامه این بخش با راه‌های درمان این بیماری بیشتر آشنا خواهیم شد.
ماساژ
ماساژ یکی از روش‌های قدیمی برای بهبود دردهای مفصلی و ماهیچه‌ای است. امروزه ماساژ درمانی یکی از روش‌های مؤثر در بهبود و درمان آرتروز در ستون فقرات است. در این روش، درمانگر با اعمال حرکاتی حرفه‌ای و تکنیک‌های درمانی در کاهش دردهای مفصلی نقش بزرگی را ایفا می‌کند.
طب سوزنی
فواید طب سوزنی بر هیچ‌کس پوشیده نیست. در این علم، درمانگر با تحریک الکتریکی عصب از طریق مریدینها می‌تواند در بهبود درد آرتروز مؤثر باشد. این شیوه درمانی در صورت تداوم می‌تواند به‌عنوان یک روش قطعی برای درمان آرتروز انتخاب شود، البته مشروط بر اینکه طب سوزنی نزد افراد حرفه‌ای انجام شود.
مصرف دارو
استفاده موضعی یا خوراکی برخی از داروها تحت نظر پزشک نیز می‌تواند به‌عنوان درمان تضمینی آرتروز ستون فقرات شناخته شود. در این روش درمانی بیمار باید در کنار مصرف دارو به تذکرات پزشک در خصوص منع غذایی، حرکتی، کاری و غیره توجه کند. ازجمله مهم‌ترین داروها و پمادهای بدون نسخه‌ای که می‌توان برای درمان آرتروز استفاده کرد داروهایی نظیر استامینوفن (تیلنول)، آسپرین، ناپروکسن سدیم، ایبوپروفن و غیره است. اگرچه این داروها می‌توانند در کاهش درد مؤثر باشند، اما عوارض جانبی نظیر حمله قلبی، سکته مغزی، تحریک معده و خونریزی و غیره را به دنبال دارند.
فیزیوتراپی
از دیگر روش‌های درمان این بیماری، می‌توان به فیزیوتراپی اشاره کرد. در این روش درمانگر از طیف گسترده‌ای از اعمال نظیر حرکات کششی، ماساژ، ورزش، تحرک یا دست‌کاری مفصل، کرایوتراپی و غیره برای درمان و بهبودی استفاده می‌کند.
عوارض آرتروز کمر و عدم درمان به موقع آن
عدم توجه به آرتروز کمر می‌تواند سبب ایجاد خارهای استخوانی روی مفاصل فاست شود. این خارها می‌توانند روی ریشه‌های عصبی خروجی از ستون فقرات فشار آورند و باعث باریک شدن مجرای نخاع و اعصاب خروجی ستون فقرات شوند. هیپروتروفی مفصل علاوه بر تنگی نخاع و فشردگی طناب نخاعی در داخل کانال نخاعی، می‌تواند زمینه‌ساز شکستگی‌های استرسی، اسپوندیلیت آنکیلوزان، کیوفوز یا گوژ پشتی و التهابات سیاتیک شود. همچنین در برخی مواقع این بیماری می‌تواند عملکرد قلب و ریه را نیز مختل کند.
پیشگیری از ابتلا به آرتروز ستون فقرات
اگرچه در بیماری تخریب دیسک ستون فقرات وراثت و ژنتیک نقش بزرگی را ایفا می‌کند، اما سبک زندگی سالم، نوع تغذیه، کنترل وزن، کاهش استرس و غیره نیز می‌تواند در کاهش ابتلا به بیماری آرتروز ستون فقرات مؤثر باشند. در ادامه این بخش به بررسی اساسی این موضوع خواهیم پرداخت.
کنترل قند خون
متأسفانه اغلب بیماران مبتلابه دیابت، از آرتروز نیز رنج می‌برند و این موضوع بیانگر این است که قند خون بالا می‌تواند با این بیماری در ارتباط باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که قند خون بالا می‌تواند غضروف‌ها را سفت کند و حین فشار مکانیکی استخوان‌ها را شکننده کند. کاهش انعطاف‌پذیری از دیگر اثرات قند خون محسوب می‌شود. از این رو توصیه می‌کنیم افراد میان‌سال و افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، برای جلوگیری از ابتلا به آرتروز در قسمت ستون فقرات همواره قند خون خود را کنترل کنند.
کنترل وزن
وزن بالا می‌تواند در آسیب مفاصل و استخوان‌ها اثرگذار باشد. چاقی و ذخیره بیش‌ازحد چربی در بدن از دیگر دلایل ابتلا به استئوآرتریت است. ازآنجایی‌که چاقی، مادر و سرمنشأ تمام بیماری‌ها است، پس می‌توان با کنترل وزن تا حد قابل‌توجهی از بروز بسیاری از بیماری‌ها به‌ویژه بیماری‌های استخوان و مفاصل پیشگیری کرد.
تحرک و ورزش
انجام حرکات کششی، دوچرخه‌سواری، شنا و گنجاندن ورزش هوازی در برنامه روزمره علاوه بر تأثیر در روحیه می‌تواند در محافظت و تقویت غضروف‌ها و استخوان‌ها مؤثر باشد. ازآنجایی‌که افراد میان‌سال بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز در کمر هستند، بهتر است با قرار دادن یک برنامه ورزشی در برنامه‌ریزی روزمره خود در پیشگیری از ابتلا به این بیماری گام بزرگی را بردارند.
افزایش ایمنی
مصرف الکل و استرس بیش‌ازاندازه دو عامل مؤثر در کاهش ایمنی هستند. با ترک الکل، کاهش تنش‌ها و تغذیه مناسب می‌توان تا حد قابل‌توجهی ایمنی بدن را در مقابل بیشتر بیماری‌های ویروسی، میکروبی و مفصلی کاهش داد. همچنین خواب باکیفیت، مصرف آب، واکسن زدن و مثبت اندیشی نیز نقش مؤثری در افزایش ایمنی بدن دارند.
جمع‌بندی
اگرچه در اغلب موارد آرتروز ستون فقرات را می‌توان بدون جراحی درمان کرد، اما عدم توجه به این عارضه می‌تواند عملکرد بسیاری از ارگان‌های بدن نظیر پاها، مثانه و روده را دچار اختلال کند. پس بهتر در صورت مشاهده علائم استئوآرتریت در اولین فرصت به پزشک متخصص مراجعه کنید. از اینکه سایت دکتر عطار را برای آشنایی با آرتروز کمر انتخاب کردید، از شما سپاسگزاریم. حتماً سؤالات و تجربیات خود را در خصوص دوره نقاهت این بیماری با ما به اشتراک بگذارید.
