مفصل لگن به عنوان بزرگ‌ترین مفصلی که در بدن ما وجود دارد، تاثیر بسیار زیادی در انجام حرکات بدن دارد و اگر در بدن فردی مفصل زانو آسیب ببیند دیگر آن فرد نمی‌تواند کارهای روزانه خود را به راحتی انجام دهد. در صورت آسیب دیدن این مفصل که می‌تواند به دلیل آرتروز یا هر بیماری دیگری باشد، پزشک به طور معمول عمل تعویض مفصل لگن را پیشنهاد می‌دهد. در این مطلب از سایت دکتر بهامین عطار بیشتر به این موضوع میپردازیم. لطفا تا انتها همراه باشید.
عمل تعویض مفصل لگن چیست؟
در این جراحی پزشک جراح، غضروف و استخوان‌های آسیب دیده مفصل لگن را برداشته و اعضای مصنوعی را جایگزین آنها می‌کنند. پس از عمل جراحی قابلیت‌های حرکتی لگن بیمار افزایش پیدا کرده و پس از مدت طولانی درد لگن بیمار نیز تسکین می‌یابد. به طور کلی انجام جراحی تعویض مفصل لگن مزیت‌های بسیاری برای بیمار دارد. بازیابی نحوه راه رفتن عادی، کاهش درد بیمار، بهبود عملکرد مفصل و بازیابی تمام حرکت‌هایی که مفصل لگن در آنها موثر است و… از جمله مزیت‌های تعویض مفصل لگن هستند.
دلیل انجام عمل تعویض مفصل لگن
شایع‌ترین دلیلی که موجب میشود پزشک دستور تعویض مفصل را صادر کند، آرتروز و اثرات آن روی مفصل لگن است. اما شرایط دیگری نیز وجود دارد که موجب این عمل می‌شوند که چند مورد از آنها عبارت اند از:
- نکروز استخوان: طی این بیماری در محل مفصل، سلول‌های استخوانی می‌میرند
- آرتریت روماتوئید: طی این بیماری مفصل فرد دچار درد، سفتی و ورم می‌شوند
- آسیب دیدگی مفصل لگن
- تومور استخوانی که باعث شده مفصل لگن دچار شکستگی شود
گاهی اوقات پزشک متخصص استفاده کردن از سایر روش‌های درمانی را توصیه می‌کند. استفاده از عصا هنگام راه رفتن، مصرف دارو، استفاده کردن از یک برنامه تمرینی یا حتی فیزیوتراپی از جمله روش‌های درمانی موجود برای بیمارانی با مفصل لگن دردناک هستند. این روش‌ها ممکن است به کاهش درد در ناحیه لگن و بهتر شدن عملکرد آن کمک کنند. اما گاهی هم ممکن است درد باقی مانده و انجام فعالیت‌های روزانه را برای شما سخت کند. در صورت بروز این حالت، پزشک با بررسی عکس‌های رادیولوژی مفصل لگن شما، میزان آسیب دیدگی را بررسی کرده و اگر آسیب گسترده و زیاد باشد، دستور جراحی صادر میشود.
روش های عمل تعویض مفصل لگن
این جراحی که تقریبا دو ساعت به طول می‌انجامد، ابتدا با بیهوش شدن بیمار توسط بیهوشی عمومی شروع میشود. سپس قسمت سر استخوان فمور( استخوان ران) که آسیب دیده جای خود را به مفصل مصنوعی که شامل سوکت و سر توپی شکل است می‌دهد. آن قسمت از استخوان لگن که محل قرار گیری سر توپی شکل استخوان ران است، سوکت یا استابولوم لگن می‌نامند. در این جراحی، پزشک جراح پروتز مصنوعی را در جایی که باید قرار داده و سپس استخوان فمور جدید را با سوکت جدید ثابت و فیکس می‌کند.
غضروف و استخوان آسیب دیده هم یا ترمیم می‌شوند و یا کلا برداشته می‌شوند و سطح استخوان نیز پس از جراحی خود را با فرم و اندازه پروتز مصنوعی هماهنگ کرده و تغییر شکل می‌دهد. در انتهای جراحی نیز برشهایی که در پوست ایجاد شده را بخیه زده و با پانسمان بخیه‌ها را می‌پوشانند تا از عفونت جلوگیری شود. در ضمن این جراحی به دو روش کلی انجام میشود:
روش خلفی
روش خلفی رایج‌ترین و معمول‌ترین راه برای انجام شدن جراحی مفصل ران است. در این جراحی در قسمت پشت ران برش ایجاد می‌کنند و جراحی را انجام می‌دهند.
روش قدامی
این روش جراحی برای درمان شکستگی لگن که جایگزینی مفصل ران عضله‌ای هم نامیده میشود، روشی است که در آن در قسمت جلویی ران برش ایجاد می‌کنند و جراحی را انجام می‌دهند.
چه کسانی به عمل تعویض مفصل لگن نیاز دارند؟
به طور کلی عمل تعویض مفصل لگن یا آرتروپلاستی لگن معمولا برای سه دسته از بیماران تجویز میشود.
- دسته اول کسانی هستند که آرتروز لگن شدید ران یا التهاب مفاصل دارند و درد بسیار شدیدی را در ناحیه لگن خود احساس می‌کنند و حتی راه رفتن آنها نیز با مشکل مواجه است
- دومین دسته مبتلایان به بیماری استئوآرتریت یا آماس مفصلی هستند. این بیماری شایع ترین نوع التهاب و سائیدگی مفصل ران است
- سومین دسته نیز شامل افرادی است که در قسمت مفصل بالایی استخوان ران خود دچار شکستگی شده‌اند. البته با توجه به خطرات و عوارضی که این جراحی دارد، پزشکان تلاش می‌کنند تا جایی که امکان دارد با سایر روش‌ها مشکل بیماران خود را حل کنند. این عمل برای دررفتگی لگن نوزاد نیز صورت می‌گیرد
نکات مهم درباره عمل تعویض مفصل ران
چند نکته مهم درباره این عمل وجود دارد که در ادامه چند مورد از آنها را بیان کرده‌ایم.
- پزشک متخصص مناسب ترین داروها برای شما تجویز می‌کند، لازم است همه آنها را سر ساعت و درست مصرف کنید تا بهترین نتیجه حاصل شود
- برای ترمیم شدن جراحات و اینکه بتوانید دوباره حرکت کنید و به کارهای خود برسید، بهتر است به خوبی استراحت کنید
- اگر به اندازه کافی استراحت نکرده و به خودتان فشار وارد کنید، آسیب دیده و ممکن است نتیجه مطلوبی از عمل دریافت نکنید
- بهتر است در ناحیه‌ای که تحت جراحی قرار گرفته کمپرس آب یخ بگذارید. حداقل سه بار این کار را در طول روز انجام دهید
عمل تعویض مفصل لگن چقدر طول می کشد؟
عمل تعویض مفصل لگن به دست یک دکتر فوق تخصص لگن انجام میشود و در آن پزشک مفصل آسیب دیده بیمار را ترمیم یا تعویض می‌کند و یک مفصل مصنوعی را به جای آن قرار می‌دهد. مدت زمان عمل تعویض مفصل لگن به پیچیدگی عمل بیماران بستگی دارد؛ اما به طور میانگین در ۱ الی ۲ ساعت این جراحی انجام میشود.
مدت استراحت بعد از عمل تعویض مفصل لگن
مدت استراحت بعد از عمل تعویض مفصل لگن به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای هر کس نسبت به شرایط بدنی او مدت متفاوتی است. اما با این حال بیشتر افراد بین ۳ تا ۶ هفته پس از جراحی می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را به راحتی انجام دهند. بهتر است بدانید بلافاصله بعد از جراحی به بیمار کمک می‌کنند تا از جای خود بلند شده و کمی راه برود. بیمار در همان مسافت کوتاهی را می‌تواند با کمک افراد یا با استفاده از یک عصا طی کند. هر چند که این کار برای او بسیار دردناک و ناراحت کننده است.
درد بعد از عمل تعویض مفصل لگن
تا چندین ماه پس از جراحی تعویض مفصل لگن، بیمار در ناحیه لگن خود درد و ناراحتی بسیار زیادی را احساس می‌کند. برای کاهش درد، پزشک متخصص داروهای مسکن تجویز می‌کند که باید سر وقت آنها را مصرف کنید تا درد کمتری حس کنید. همچنین راه دیگر برای کاهش درد، داشتن استراحت کافی و فشار نیاوردن به خود است. خواب کافی و استفاده کردن از کمپرس یخ در ناحیه جراحی شده نیز تاثیر مثبتی بر کاهش درد و ناراحتی‌ها دارد.
مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل لگن
در قسمت جراحی شده بخیه‌هایی وجود دارند که باید به خوبی از آنها مراقبت شود تا عفونت نکنند. بنابراین حداکثر تا دو هفته که زخم‌ها بهبود یافته و بخیه‌ها را بکشند باید زخم‌ها را خشک نگه داشته و مواظب باشیم آب به زخم‌ها نرسد.
- یکی از مهم ترین مقوله‌ها در مراقبت‌های پس از جراحی تغذیه بیمار است. کاهش اشتها در این بیماران کاملا طبیعی است به همین دلیل برای بازیابی بدن به حالت قبل بهتر است مکمل آهن مصرف کرده و مایعات و آب زیادی در طول روز مصرف کنید. البته نوشیدن بیش از اندازه آب و همین طور مصرف دخانیات و الکل نیز توصیه نمی‌شود. از آنجایی که با وزن زیاد، فشار وارد بر مفصل‌های لگن و زانو نیز بیشتر میشود، بهتر است وزن خود را نیز کنترل کنید.
- در هفته اول پس از جراحی ورزش سبک برای بدن بسیار مفید است. به طور پیاده روی نیز پس از جراحی به بیماران توصیه میشود و کمک می‌کند تا زودتر قوای خود را بازیافته و راحت تر حرکت کنند. البته این پیاده روی جای ورزش‌ها و فعالیت‌هایی که پزشک متخصص یا فیزیوتراپ به شما توصیه می‌کند را نمی‌گیرد. البته فعالیت‌های بدنی شدید و دویدن‌های سرعتی نیز ممنوع است اما سایر ورزش‌ها با مشورت پزشک مانعی ندارد.
- نحوه خوابیدن نیز جزو مراقبت‌های مهم است. بیماران حتما حتما باید روی تخت خوابیده و از خوابیدن روی زمین اجتناب کنند. سپس یک بالش بین زانوهای خود قرار داده و از خوابیدن به سمت پهلوی سمت جراحی شده نیز بپرهیزید. همچنین پشتی تخت را بیش از ۴۵ درجه بالا نیاورید. کشش بدن، پا روی پا انداختن و چرخش‌های ناگهانی لگن نیز از جمله کارهای مضر هستند.
- بهتر است تا ۶ هفته پس از عمل از رانندگی کردن پرهیز کنید. هر چند رانندگی در مسافت‌های کوتاه و موارد ضروری مانعی ندارد. همچنین بهتر است تا جایی که امکان دارد روی صندلی جلو نشسته و دو بالش روی صندلی خود بگذارید. زمانی که مصرف قرص‌های خواب آور را قطع کرده و قوای خود را به دست آوردید، دیگر می‌توانید رانندگی کنید اما بهتر است باز هم قبل از آن با پزشک خود مشورت کنید.
جمع بندی
تعویض مفصل لگن، عملی است که در آن مفصل آسیب دیده و قسمتی از استخوان ران برداشته شده و یک پروتز مصنوعی جای آن را می‌گیرد. با توجه به نقش مهمی که استخوان لگن در بدن دارد، مراقبت‌های سخت و ویژه‌ای برای پس از عمل وجود دارد که انجام همه آنها باعث می شود نتیجه بهتری از عمل خود بگیریم. هزینه عمل تعویض مفصل لگن نیز با توجه به شدت بیماری متفاوت است. از اینکه این مطلب از سایت دکتر بهامین عطار را برای کسب اطلاعات در مورد این عمل انتخاب کرده اید، صمیمانه سپاسگزاریم.
