لگن را می‌توان نقطه ثقل حرکات بدن دانست. جایی که بالا تنه و پایین تنه انسان را بهم متصل کرده و باعث شده انسان به موجودی دوپا تبدیل شود. لگن مفصلی است که توانایی خم و راست شدن و بسیاری از فعالیت‌های دیگر را به انسان می‌دهد. این مفصل مهم اگر دچار درد و ناراحتی شود، می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. درد لگن اصطلاحی است که برای دردهای بین ران و لگن یا نواحی اطراف آن به کار می‌رود. درواقع این دردها همیشه در لگن احساس نمی‌شود بلکه ممکن است در کشاله ران، ران یا باسن (عضلات لگن) نیز حس شود. در این مقاله از سایت دکتر بهامین عطار به بررسی انواع درد لگن پرداخته‌ایم. اگر لگن شما هم دچار درد شدیدی شده، این مقاله برای شناخت علت ایجاد درد و راههای تسکین آن به شما کمک خواهد کرد.
علت درد لگن چیست؟
استخوان لگن بزرگترین استخوان بدن است که با استخوان ران یک مفصل تشکیل می‌دهند. در این مفصل هم مثل هر مفصل دیگری غضروف و مایع بین مفصلی بروز اصطکاک را کاهش می‌دهند، در نتیجه ساییدگی استخوان‌ها هم کم می‌شود. با این حال غضروف و مایع مفصلی، نمی‌توانند همیشه از تخریب مفصل لگن و ران جلوگیری کنند. مثلاً با افزایش سن، سرعت تخریب غضروف از سرعت ترمیم آن بیشتر می‌شود، در نتیجه این وضعیت ممکن است غضروف از بین برود یا آسیب ببیند.
همچنین ماهیچه‌ها و تاندون‌های لگن ممکن است در شرایطی بیش از حد مورد استفاده قرار بگیرند و فشار زیادی به آن‌ها وارد شود. با‌وجود اینکه استخوان لگن بسیار محکم است، احتمال شکستگی لگن در هنگام زمین خوردن یا سایر آسیب‌ها وجود دارد. هریک از این شرایط می‌تواند منجر به درد لگن شود. در ادامه برخی از دلایلی را که باعث درد لگن می‌شود، بررسی می‌کنیم:
- آرتروز و روماتیسم:
آرتروز و آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) در افراد مسن از شایع‌ترین علل درد لگن هستند. آرتروز منجر به التهاب مفصل لگن و تجزیه غضروف شده و باعث می‌شود استخوان‌های ران و لگن به همدیگر ساییده شوند. در این وضعیت درد به تدریج افزایش می‌یابد. افراد مبتلا به آرتروز علاوه بر درد در مفصل لگن خود احساس سفتی و خشکی می‌کنند؛ همچنین محدوده حرکتی مفصل کاهش می‌یابد.
- شکستگی لگن:
با افزایش سن، تراکم کلسیم در استخوان‌ها کاهش می‌یابد. به این وضعیت پوکی استخوان می‌گویند. در نتیجه پوکی استخوان، استخوان‌ها ضعیف و شکننده شده و احتمال شکستگی آن‌ها در اثر ضربه بیشتر می‌شود.
- بورسیت:
بورسها کیسه‌های مایع هستند که بین بافت‌هایی مانند استخوان، ماهیچه‌ها و تاندون‌ها یافت می‌شوند. این کیسه‌ها اصطکاک ناشی از سایش این بافت‌ها را به یکدیگر کاهش می‌دهند. وقتی بورسها ملتهب می‌شوند، می‌توانند باعث درد در لگن شوند؛ به این وضعیت بورسیت گفته می‌شود. بورسیت لگن معمولاً به دلیل فعالیت‌های مکرر اتفاق می‌افتد.
- تاندونیت:
تاندون‌ها نوارهای ضخیمی از بافت پیوندی هستند که استخوان‌ها را به ماهیچه‌ها متصل می‌کنند. تاندونیت به التهاب یا سوزش تاندون‌ها می‌گویند که معمولاً از فشار مکرر در اثر فعالیت زیاد ناشی می‌شود. تاندونیت می‌تواند باعث به وجود آمدن دردهای شدیدی در لگن شود.
- کشیدگی ماهیچه و تاندون:
فعالیت‌های مکرر می‌تواند بر عضلات، تاندون‌ها و رباط‌هایی که باسن را حمایت می‌کنند، فشار وارد کند. هنگامی که این اجزا در اثر استفاده بیش از حد ملتهب و کشیده شوند، درد به وجود آورده و مانع عملکرد طبیعی مفصل می‌شوند.
- پارگی مفصل لگن:
این پارگی در حلقه غضروفی به نام لابروم که در لبه بیرونی حفره مفصل ران و لگن قرار دارد، اتفاق می‌افتد. لابروم علاوه بر محافظت از مفصل لگن، مانند مهروموم لاستیکی یا واشر عمل کرده و کمک می‌کند تا قسمت توپ مانند بالای استخوان ران به طور ایمن در حفره لگن نگه داشته شود. ورزشکاران و افرادی که حرکات چرخشی مکرر انجام می‌دهند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این آسیب هستند.
- سرطان:
تومورهایی که در استخوان رشد می‌کنند یا از جایی دیگر به استخوان گسترش می‌یابند، ممکن است باعث ایجاد درد در ناحیه لگن و سایر استخوان‌های بدن شوند.
- سیاه شدن سر استخوان ران یا نکروز عروقی (نکروز آواسکولار):
نکروز آواسکولار یا سیاه شدن سر استخوان ران زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به استخوان ران کاهش می‌یابد و بافت استخوانی اصطلاحاً می‌میرد. اگرچه این مشکل می‌تواند بر سایر استخوان‌ها نیز تأثیر بگذارد، اما اغلب در ناحیه لگن اتفاق می‌افتد. این اتفاق می‌تواند ناشی از شکستگی، دررفتگی مفصل ران، استفاده طولانی‌مدت از استروئیدهایی با دوز بالا (مانند پردنیزون) یا سایر علل باشد.
علل درد جلوی لگن (کشاله ران)
شایع‌ترین علت درد کشاله ران کشیدگی ماهیچه‌ها، رباط‌ها یا تاندون‌ها در این ناحیه است. این نوع آسیب بیشتر در ورزشکاران رخ می‌دهد. اگر ورزش‌هایی مانند فوتبال، راگبی یا هاکی انجام می‌دهید، احتمال بیشتری وجود دارد که به درد در ناحیه کشاله ران مبتلا شوید. یکی دیگر از علل شایع درد در جلوی لگن، پارگی دیواره نگهدارنده روده‌ها است که به آن فتق اینگوینال گفته می‌شود. فتق اینگوینال زمانی رخ می‌دهد که بافت‌های داخلی شکم از محل پارگی دیواره نگهدارنده روده‌ها عبور می‌کنند. این شرایط می‌تواند یک توده برجسته در ناحیه کشاله شما ایجاد کند و باعث درد شود. علاوه بر این، سنگ کلیه (رسوبات معدنی کوچک و سخت در کلیه‌ها و مثانه) یا شکستگی استخوان نیز می‌تواند باعث درد در جلوی لگن (کشاله ران) شود.
مطالعه بیشتر: درمان نکروز استخوان ران
علل درد پشت لگن (باسن)
درد ناحیه باسن می‌تواند ناشی از گرفتگی و اسپاسم در عضلات پشت لگن باشد. اسپاسم عضلات ممکن است در اثر انجام ورزش‌های سنگین یا فعالیت زیاد رخ دهد و باعث ایجاد درد طولانی‌مدت شود.
بیشتر بخوانید: درد دنبالچه و راههای درمان آن
نشانه‌ها و علائم همراه با درد لگن
معمولاً مبتلایان، علاوه بر دردی که در لگن احساس می‌کنند، ممکن است موارد زیر را نیز به عنوان علائم درد لگن تجربه کنند:
- درد در عضلات ران
- درد در داخل مفصل ران
- درد در کشاله ران
- درد در اطراف مفصل و لگن
- درد در هنگام انجام تمرینات باسن
- گاهی اوقات درد از سایر نواحی بدن مانند کمر یا کشاله ران (ناشی از فتق) می‌تواند به لگن منتقل شود.
ممکن است متوجه شوید که درد با فعالیت بیشتر افزایش می‌یابد، در این حالت ممکن است درد ناشی از آرتروز لگن باشد. احتمال دارد همراه با بروز درد، دامنه حرکتی شما هم کاهش پیدا کند. ضمن اینکه برخی از افراد به‌خاطر درد مداوم لگن دچار لنگیدن می‌شوند.
نادیده گرفتن درد لگن چه عوارضی دارد؟
اگر به درد لگن بی‌توجهی کنید، مفصل شما سفت‌تر و دامنه‌ی حرکتی شما محدودتر می‌شود. علاوه بر این ممکن است موارد زیر برایتان اتفاق بیفتد:
- با گذشت زمان احساس ناپایداری می‌کنید یا حس می‌کنید در حال سقوط هستید.
- دائماً در مفصل خود احساس درد و گرفتگی دارید.
- درد لگن شما نه تنها بهبود نمی‌یابد بلکه هر روز بیشتر می‌شود.
- درد عضلات لگن به اندام‌های دیگر مثل ران و شکم نیز کشیده می‌شود.
- به مرور زمان توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را از دست می‌دهید.
- درد مزمن یا طولانی مدت خواب شما را هم مختل می‌کند.
- ناحیه لگن و ران متورم و ملتهب می‌شود.
درد لگن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هنگام تشخیص علت درد لگن، پزشک ارتوپد یا یک دکتر فوق تخصص لگن ابتدا علائم و سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند. معاینه فیزیکی و سایر آزمایشات ممکن است در تشخیص علت درد لگن نیز کمک کند. بسته به تشخیص اولیه پزشک، نوع آزمایشی که تجویز می‌شود متفاوت است. برخی از ابزارهای تشخیصی در هنگام بروز درد لگن، عبارتند از:
- آزمایش خون و ادرار
- آزمایش بارداری برای زنانی که در سن باروری قرار دارند.
- سی تی اسکن از شکم و لگن (استفاده از اشعه ایکس برای ثبت تصاویر مقطعی از اندام‌های داخلی بدن)
- سونوگرافی (استفاده از امواج صوتی برای ارائه تصاویر از اندام‌های داخلی)
- کولونوسکوپی (قرار دادن یک لوله در مقعد برای بررسی داخل مجاری آن)
- آزمایش مدفوع (برای بررسی حضور خون در مدفوع)
- لاپاراسکوپی تشخیصی
- ام آر آی از شکم و لگن
چه روش‌هایی برای درمان درد لگن وجود دارد؟
برای درمان درد لگن گزینه‌های متنوعی پیش روی پزشک است. از درمان‌های خانگی گرفته تا عمل جراحی ممکن است برای آن در نظر گرفته شوند. در ادامه مهم‌ترین روشهای درمان درد لگن را مرور می‌کنیم:
درمان دارویی
اگر درد لگن شما ناشی از کشیدگی عضلات، تاندون‌ها، آرتروز یا تاندونیت است، معمولاً می‌توانید با یک داروی ضد درد بدون نسخه مانند استامینوفن یا داروی ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن آن را تسکین دهید. اگر لگن درد شما ناشی از روماتیسم باشد، برای درمان آن داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری مانند متوترکسات و سولفاسالازین و داروهایی مانند کورتون که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند، تجویز می‌شوند. مصرف کورتون در این بیماران باعث می‌شود روند تخریب غضروف کند شود.
برای چکاپ و بررسی سلامت استخوان های خود، به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
درمان‌های خانگی
راه دیگر برای درمان درد لگن این است که یخ را به مدت ۱۵ دقیقه، چند بار در روز، روی ناحیه درد نگه دارید. سعی کنید تا جایی که ممکن است به مفصل آسیب دیده استراحت دهید تا احساس بهتری داشته باشید. همچنین می‌توانید منطقه درد را گرم کنید. حمام یا دوش آب گرم می‌تواند به آمادگی عضلات شما برای تمرینات کششی کمک کند و باعث کاهش درد شود.
ورزش
در صورت ابتلا به درد لگن، ورزش‌های مربوط به مفصل ران و لگن با تمرینات کم‌فشار، حرکات کششی و مقاومتی می‌تواند درد را کاهش دهد و تحرک مفصل را بهبود بخشد. به عنوان مثال، شنا یک ورزش خوب بدون ضربه برای مفاصل است.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست با توجه به علت درد شما و سابقه پزشکی‌تان یک برنامه تمرینی برای شما اجرا می‌کند. انجام این حرکات باعث کاهش درد می‌شود و سرعت پیشرفت بیماری شما را کاهش می‌دهد. فیزیوتراپی همچنین می‌تواند دامنه حرکتی شما را افزایش دهد.
عمل جراحی
معمولاً پزشک تا جایی که ممکن است سراغ جراحی نمی‌رود و از روشهای با مداخله کمتر استفاده می‌کند. اما وقتی آرتروز آن قدر پیشرفت کند که باعث بروز دردهای شدید شده یا مفصل ران و لگن دچار تغییر شکل شود، ممکن است عمل جراحی برای جایگزینی کامل مفصل ران (آرتروپلاستی) مورد توجه قرار گیرد. افرادی که دچار شکستگی باسن می‌شوند، گاهی اوقات برای رفع شکستگی یا تعویض مفصل ران به جراحی نیاز دارند.
آیا از دیسک کمر رنج میبرید؟ همین حالا از فوق تخصص دیسک کمر در تهران وقت بگیرید.
برای پیشگیری از درد لگن چه باید کرد؟
برای پیشگیری از بروز درد در لگن لازم است مراقبت از این مفصل مهم را به خوبی انجام دهید. برای این کار، بهترین اقدام شروع یک سبک زندگی سالم است. ورزش و تغذیه مهم‌ترین عناصر سبک زندگی سالم هستند که به پیشگیری از درد لگن کمک می‌کنند. در ادامه اقداماتی را که می‌توانید برای پیشگیری از بروز درد در مفصل لگن انجام دهید، بررسی می‌کنیم:
- داشتن وزن متعادل و استفاده از رژیم غذایی مناسب برای استخوان‌سازی می‌تواند در جلوگیری از درد لگن بسیار مؤثر باشد. وزن بیش از حد به مفاصل فشار وارد می‌کند و انعطاف‌پذیری آن‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین رژیم غذایی سالمی انتخاب کنید. مطمئن باشید رژیم شما کلسیم کافی برای بدنتان فراهم کند.
- همچنین ورزش منظم به قوی نگه داشتن ماهیچه‌ها و بهبود گردش خون در تمام بافت‌ها کمک می‌کند. هنگامی که ماهیچه‌ها و بافت‌ها انعطاف‌پذیر و قوی هستند، کمتر آسیب می‌‌بینند. برای بهبود گردش خون و افزایش دامنه حرکتی، مفصل ران و لگن را با حرکات ملایم، ورزش‌های هوازی آسان، آب درمانی یا تمرینات مقاومتی ملایم حرکت دهید. این‌ها می‌توانند از دردهای آرتروزی یا دردهای ناشی از فعالیت شدید جلوگیری کنند.
- صدمات جزئی را نادیده نگیرید؛ آن‌ها را درمان کنید تا از آسیب‌های جدی که می‌تواند منجر به درد لگن شود، جلوگیری شود. فیزیوتراپی برای درمان آسیب‌های قبلی که به مفصل لگن وارد شده می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- برای کسانی که ساعت‌های زیادی را پشت میز کار می‌گذرانند، تغییر حالت بدن، تغییر صندلی و استراحت‌های کششی می‌تواند به پیشگیری از درد لگن کمک کند.
برای دریافت نوبت از دکتر فوق تخصص سیاتیک در تهران با ما تماس بگیرید.
چه زمانی برای درمان درد لگن باید به ارتوپد مراجعه کرد؟
در صورت برطرف نشدن درد یا مشاهده تورم، قرمزی یا گرما در اطراف مفصل به پزشک ارتوپد خود مراجعه کنید. همچنین اگر درد لگن شما در شب یا هنگام استراحت هم ادامه دارد، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. به‌طورکلی می‌توان گفت با بروز موارد زیر، لازم است به ارتوپد مراجعه کنید:
- درد لگن به طور ناگهانی شروع می‌شود.
- پس از زمین‌خوردن یا آسیب‌های دیگر درد لگن شروع می‌شود.
- اگر احتمال می‌دهید مفصل شما تغییر شکل داده یا دچار خونریزی داخلی شده است.
- درد لگن شدید و غیر قابل تحمل است.
- لگن شما نمی‌تواند وزنتان را تحمل کند.
- نمی‌توانید پا یا لگن خود را حرکت دهید.
جمع‌بندی
مفصل لگن به دلیل نقش مهمی که در بدن دارد، فشار زیادی هم به آن وارد می‌شود. به همین دلیل عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز درد در آن شوند. از پارگی دیواره نگهدارنده روده گرفته تا بیماری‌های خودایمنی مثل روماتیسم. اغلب این دردها با روشهای غیر تهاجمی قابل‌درمان هستند. تجویز داروهای ضد درد، درمان‌های خانگی و فیزیوتراپی از جمله روشهای درمان درد لگن هستند. البته در مواردی لازم است برای تعویض مفصل لگن عمل جراحی انجام شود. همچنین اگر درباره درمان دیسک کمر با لیزر نیز به دنبال اطلاعات هستید با سایت دکتر بهامین عطار همراه باشید.
