تاندون آشیل، قوی‌ترین تاندون بدن، گاهی در اثر فشار زیاد پاره میشود. این پارگی با درد ناگهانی و شدید در پشت ساق پا همراه است و می‌تواند راه رفتن و دویدن را دشوار کند. درمان تاندونیت آشیل آشیل به شدت آن بستگی دارد. در موارد جزئی، گچ گرفتن یا آتل مچ پا کافی است؛ اما در موارد شدید، جراحی ترمیمی تاندون پاره‌شده ضروری خواهد بود.
در ادامه این بلاگ، به بررسی علائم، روشهای تشخیص و درمان پارگی تاندون آشیل خواهیم پرداخت.
تاندون آشیل در کدام قسمت بدن قرار دارد؟
تاندون آشیل یک نوار ضخیم و قوی از جنس فیبر است که عضلات ساق پا، یعنی گاستروکنمیوس و سولئوس، را به استخوان پاشنه، یعنی کالکانئوس، متصل می‌کند. این تاندون، قوی‌ترین و بلندترین تاندون در بدن انسان است و نقشی حیاتی در حرکات مچ پا و خود پا ایفا می‌کند. تاندون آشیل در پشت مچ پا و بالای پاشنه پا قرار دارد.
نقش تاندون آشیل در بدن چیست؟
تاندون آشیل، وظایف متعددی در بدن انسان ایجاد می‌کند. وظایف اصلی تاندون آشیل عبارت‌اند از:
- خم کردن مچ پا به سمت پایین یا پلانتار فلکشن: این حرکت برای راه رفتن، دویدن و پریدن ضروری است
- ثبات مچ پا: تاندون آشیل به حفظ ثبات مچ پا و جلوگیری از پیچ‌خوردگی آن کمک می‌کند
- انتقال نیرو: تاندون آشیل، نیروی عضلات ساق پا را به پاشنه منتقل می‌کند و به شما امکان می‌دهد که روی انگشتان پا بلند و از زمین جدا شوید
تاندونیت آشیل چیست
تاندونیت آشیل به التهاب تاندون آشیل گفته میشود؛ تاندونی که در پشت مچ پا و بالای پاشنه پا قرار دارد. همانطور که گفتیم، تاندون آشیل، قوی‌ترین و بلندترین تاندون در بدن انسان است و نقش مهمی در راه رفتن، دویدن و پریدن دارد. این التهاب در افراد فعال و ورزشکاران شایع‌تر است.
علل تاندونیت آشیل عبارت‌اند از:
- استفاده بیش از حد از تاندون: این عارضه می‌تواند در اثر فعالیت‌های ورزشی تکراری، دویدن بیش از حد یا افزایش ناگهانی شدت فعالیت ورزشی رخ دهد
- گرم نکردن قبل از ورزش: گرم کردن عضلات ساق پا قبل از ورزش به افزایش انعطاف‌پذیری تاندون آشیل و کاهش خطر آسیب کمک می‌کند
- کفش نامناسب: کفش‌های نامناسب با قوس نامناسب، فشار بیشتری بر تاندون آشیل وارد می‌کنند
- افزایش سن: با افزایش سن، تاندون آشیل ضعیف‌تر و مستعد آسیب میشود
- برخی بیماری‌ها: بیماری‌هایی مانند آرتروز مچ پا، آرتریت روماتوئید و دیابت، خطر ابتلا به تاندونیت آشیل را افزایش می‌دهند. برای درمان آرتروز مچ پا و سایر بیماری‌های این‌چنینی حتما در اسرع وقت به متخصص ارتوپد مراجعه کنید
برای پیشگیری از بروز تاندونیت آشیل بهتر است حتما قبل از ورزش گرم و بعد از ورزش سرد کنید؛ به تقویت تاندون آشیل اهمیت دهید؛ از کفش‌های مناسب با قوس مناسب استفاده کنید؛ از افزایش ناگهانی شدت و مدت فعالیت ورزشی خودداری کنید و وزن خود را در حد سالم نگه دارید. در صورت مشاهده علائم تاندونیت آشیل، به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض جانبی ضروری است.
انواع تاندونیت آشیل
به طور کلی دو نوع تاندونیت آشیل وجود دارد؛ تاندونیت آشیل در محل اتصال و تاندونیت آشیل در محل غیر اتصال. علائم این دو نوع تاندونیت شباهت‌های زیادی به یکدیگر دارند. از طرفی روشهای درمانی این دو نیز تقریبا مشابه است. هرچند تفاوت‌هایی میان این دو عارضه وجود دارد.
تاندونیت آشیل در محل اتصال
تاندونیت آشیل در محل اتصال به التهاب تاندون آشیل در نقطه اتصال آن به استخوان پاشنه، یعنی کالکانئوس، اشاره دارد. این عارضه می‌تواند در اثر استفاده بیش از حد، گرم نکردن مناسب قبل از ورزش، کفش نامناسب، افزایش سن و برخی بیماری‌ها مانند آرتریت روماتوئید و دیابت رخ دهد.
علائم تاندونیت آشیل در محل اتصال عبارت‌اند از:
- درد در پشت مچ پا و بالای پاشنه پا
- تورم در پشت مچ پا و بالای پاشنه پا
- قرمزی در پشت مچ پا و بالای پاشنه پا
- سفتی در پشت مچ پا و بالای پاشنه پا
- ضعف در مچ پا
- صدای تق‌تق یا ساییدگی در هنگام حرکت مچ پا
تاندونیت آشیل در محل غیر اتصال
تاندونیت آشیل در محل غیر اتصال به التهاب تاندون آشیل در نقطه‌ای دور از محل اتصال آن به استخوان پاشنه، کالکانئوس، اشاره دارد. این عارضه هم مانند تاندونیت آشیل در محل اتصال، اغلب در اثر استفاده بیش از حد، گرم نکردن مناسب قبل از ورزش، کفش نامناسب، افزایش سن و برخی بیماری‌ها مانند آرتریت روماتوئید و دیابت رخ می‌دهد.
علائم تاندونیت آشیل در محل غیر اتصال عبارت‌اند از:
- درد در طول تاندون آشیل
- قرمزی در طول تاندون آشیل
- سفتی در طول تاندون آشیل
- ضعف در مچ پا
- صدای تق‌تق یا ساییدگی در هنگام حرکت مچ پا
اگر به چنین علائمی دچار شدید و به دنبال یک دکتر متخصص مچ پا در تهران می‌گردید، می‌توانید به کلینیک دکتر بهامین عطار مراجعه کنید.
علائم پارگی تاندون آشیل
پارگی تاندون آشیل، یک آسیب ناگهانی و دردناک است که در پشت ساق پا رخ می‌دهد. علائم شایع پارگی تاندون آشیل عبارت‌اند از:
- درد ناگهانی و شدید در پشت ساق پا
- ناتوانی در خم کردن مچ پا
- تورم و کبودی در پشت ساق پا
- ضعف در مچ پا
- سفتی در پشت ساق پا
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. پارگی تاندون آشیل یک آسیب جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. البته برخی علائم نیز هستند که ممکن است در هنگام پارگی تاندون آشیل پا در فرد بروز کنند، اما احتمال بروز آن‌ها کمتر است:
- احساس سوزن‌سوزن شدن یا بی‌حسی در پشت ساق پا
- درد در هنگام راه رفتن یا دویدن
- مشکل در بالا رفتن از پله‌ها
- احساس ناپایداری در مچ پا
یکی از سوالاتی که درباره پارگی تاندون آشیل پرسیده میشود، این است که صافی کف پا ارتباطی به آن دارد یا خیر. در پاسخ باید گفت که صافی کف پا به طور مستقیم منجر به پارگی تاندون آشیل نمی‌شود. با این حال پا ممکن است به طور غیرمستقیم و به دلایل تغییر بیومکانیکی در پا، ضعف عضلات و التهاب، خطر پارگی تاندون آشیل را افزایش دهد.
روشهای تشخیص پارگی تاندون آشیل
برای تشخیص پارگی تاندون آشیل پا روشهای مختلفی وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم:
معاینه فیزیکی
پزشک برای تشخیص پارگی تاندون آشیل، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. این معاینه شامل بررسی تورم و کبودی در پشت ساق پا، لمس تاندون آشیل برای بررسی حساسیت یا درد و آزمایش‌های تامپسون و سیلور است. در آزمایش تامپسون، پزشک با فشار دادن عضلات ساق پا، حرکت مچ پا را بررسی می‌کند. در صورت پارگی تاندون آشیل، مچ پا به طور کامل خم نمی‌شود. در آزمایش سیلور نیز بیمار در حالی که روی زانوها خم شده، سعی می‌کند روی پنجه پا راه برود. در صورت پارگی تاندون آشیل، بیمار قادر به انجام این کار نخواهد بود.
آزمایشات تصویربرداری
در برخی موارد، ممکن است پزشک برای تایید تشخیص پارگی تاندون آشیل، از آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی یا ام‌آرآی استفاده کند. در سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از تاندون آشیل استفاده میشود. این آزمایش، پارگی کامل یا جزئی تاندون آشیل را نشان می‌دهد. در ام‌آرآی نیز از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصویری دقیق از تاندون آشیل و سایر بافت‌های اطراف آن استفاده میشود. MRI اطلاعات بیشتری در مورد پارگی تاندون آشیل، مانند محل و شدت پارگی، ارائه می‌دهد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم پارگی تاندون آشیل، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض جانبی ضروری است. شاید بپرسید که مواردی مثل دررفتگی مچ پا باعث پارگی تاندون آشیل میشود یا خیر. باید بگوییم که دررفتگی مچ پا به طور مستقیم سبب پارگی تاندون آشیل نمی‌شود. با این حال، در برخی موارد، این اتفاق می‌تواند به طور غیرمستقیم منجر به پارگی تاندون آشیل شود. به عنوان مثال، اگر دررفتگی در قسمت مچ پا به درستی درمان نشود، ممکن است منجر به ناپایداری مچ پا شود. ناپایداری مچ پا خطر پیچ خوردگی مچ پا را افزایش می‌دهد که خود ممکن است منجر به پارگی تاندون آشیل شود.
روش های درمان پارگی تاندون آشیل
انتخاب روش درمان پارگی تاندون آشیل به عوامل مختلفی مانند سن و سلامتی بیمار، میزان فعالیت بیمار، شدت پارگی تاندون، موقعیت پارگی تاندون و ترجیحات بیمار بستگی دارد. هرچند دو روش کلی برای درمان پارگی تاندون آشیل وجود دارد:
درمان جراحی
درمان جراحی شامل روش جراحی ترمیمی و روش جراحی بازسازی است. در روش جراحی ترمیمی، جراح دو سر پاره‌شده تاندون را به هم بخیه می‌زند و در جراحی بازسازی، جراح از تاندون دیگری در بدن برای ترمیم تاندون آشیل پاره‌شده استفاده می‌کند.
درمان غیر جراحی
درمان غیر جراحی نیز شامل روشهای آتل یا گچ گرفتن است که در این روش، مچ پا و تاندون آشیل برای مدت ۶ تا ۸ هفته بی‌حرکت میشود و گاهی نیز روش فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، بعد از بی‌حرک شدن مچ پا، فیزیوتراپی برای تقویت عضلات ساق پا و بهبود انعطاف‌پذیری مچ پا ضروری است.
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت دکتر بهامین عطار، پس از معرفی تاندون آشیل، به بررسی روشهای درمانی پارگی تاندون آشیل، روشهای تشخیص و علائم این مشکل پرداختیم تا در صورت بروز این حادثه، آن را راحت‌تر تشخیص داده و برای درمان، اقدام کنید. از این رو اگر در ناحیه مچ پای خود احساس درد می‌کنید یا فکر می‌کنید که علائم پارگی تاندون آشیل در شما بروز پیدا کرده، پیشنهاد می‌کنیم هرچه سریعتر به کلینیک دکتر بهامین عطار، فوق تخصص ارتوپد، مراجعه کنید.
