مشکلات ارتوپدی اغلب به مشکلات مرتبط با استخوان‌ها، مفاصل و بافت‌های اطراف، اشاره دارد و میتواند تأثیر گسترده‌ای بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. اما آیا می‌دانستید این مشکلات زنان را بیشتر از مردان تحت‌تأثیر قرار میدهد؟! در مقاله حاضر، به بررسی شایع‌ترین مشکلات ارتوپدی زنان و روش‌های درمان آنها پرداخته ایم.
عوامل موثر در بروز مشکلات ارتوپدی
به‌طورکلی، مشکلات ارتوپدی تحت‌تأثیر ترکیبی از عوامل قرار می‌گیرند که می‌توانند بر سیستم عضلانی و اسکلتی اثر بگذارند. برخی از عوامل موثر در بروز مشکلات ارتوپدی در زنان عبارت‌اند از:
- انجام نادرست فعالیت‌های روزانه مثل حمل‌ونقل ناصحیح اجسام سنگین
- زندگی کم‌تحرک و نداشتن فعالیت بدنی مناسب
- عوامل ژنتیکی و وراثتی
- تغییرات در وضعیت هورمونی، به‌ویژه در دوران بارداری، دوران پس از یائسگی و همچنین در طول دوره‌های قاعدگی
- تغذیه نامناسب و کمبود عناصر غذایی مهم مانند ویتامین D و کلسیم
- برخی از شرایط پزشکی مرتبط مانند التهابات مفصلی، آرتروز یا بیماری‌های اسکلتی عضلانی
- ازدست‌دادن تراکم استخوان به دلیل عدم تولید هورمون‌های جنسی در دوران یائسگی
شایع‌ترین مشکلات ارتوپدی در زنان
مسائل و مشکلات ارتوپدی در زنان، از آرتروز گرفته تا دفرمیته‌ها، دیسک کمر در بارداری و بیماری‌های تخریب مفصلی، چالش‌های مختلفی را که ممکن است زنان با آن مواجه شوند برجسته می‌کند. عواملی چون تغییرات و نوسانات هورمونی، وراثت و سبک زندگی نقش مهمی در ایجاد و پیشرفت این شرایط و سلامت عضلانی استخوانی زنان دارند. در این قسمت شایع‌ترین مشکلات ارتوپدی که خانم‌ها باید از آنها آگاه باشند، آورده شده است.
پوکی استخوان (Osteoporosis)
پوکی استخوان یک بیماری پیش‌رونده است که با کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی همراه است. این وضعیت میتواند باعث شکستگی‌های آسان در استخوان‌ها حتی در اثر فشارهای کوچک ناشی از افتادن از ارتفاع یا سقوط شود. زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند، زیرا تغییرات هورمونی در دوران یائسگی به طور مستقیم بر تراکم استخوان تأثیر می‌گذارد. پس از یائسگی، سطح هورمون زنانه استروژن کاهش می‌یابد و منجر به کاهش سریع تراکم استخوان می‌شود.
سندروم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome)
متراکم شدن یک عصب حیاتی که از استخوانهای مچ دست می گذرد، میتواند به تورم و درد در ناحیه دست و انگشتان منجر شود. زنان سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سندرم تونل کارپال هستند، به‌ویژه زمانی که در شغل‌هایی مشغول به کار هستند که نیازمند استفاده مکرر از دست و انگشتان است. افراد مبتلا به این عارضه ممکن است احساس درد، گزگز، تورم، سوزش و از دست دادن قدرت در دست‌ها و مچ دست داشته باشند.
شانه یخ زده یا کپسولیت چسبنده (Frozen shoulder)
این حالت با تورم و انقباض کپسول مفصل شانه همراه است که منجر به کاهش حرکت و درد شدید در منطقه شانه می‌شود. شانه یخ زده زمانی ایجاد می‌شود که بافت‌های مفصل شانه ضخیم‌تر و سفت‌تر شده و بافت اسکار به‌مرور ایجاد می‌شود. در نتیجه، مفصل شانه فضای کافی برای چرخش صحیح نخواهد داشت. در زنان، تغییرات هورمونی ممکن است این وضعیت را تسریع کرده و خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.
روماتیسم ستون فقرات یا اسپوندیلیت آنکیلوزان (Spondylitis)
این بیماری ناشی از التهاب مفاصل استخوانی و غضروفی ستون فقرات است و میتواند به طور گسترده‌ای حرکت افراد را محدود کند. این التهاب علاوه بر محدودیت حرکت، ممکن است باعث درد و سفتی در ناحیه کمر، باسن، شانه‌ها، دست‌ها، قفسه سینه و حتی تغییرات در استخوان‌ها مانند قوزی (در موارد حاد) شود. هیچ درمانی برای اسپوندیلیت وجود ندارد، اما دارو و ورزش می تواند درد را تسکین دهد و به قوی نگه‌داشتن کمر کمک کند.
آرتروز یا بیماری مفصلی ساییدگی (Osteoarthritis) یکی از مشکلات ارتوپدی زنان
آرتروز یک بیماری دژنراتیو مفصلی است که با تخریب غضروف مفصل همراه است. این بیماری شایع‌ترین مشکل ارتوپدی در زنان است و میتواند هر مفصلی از جمله مفاصل بزرگ مانند هیپ، زانو و شانه را تحت‌تأثیر قرار دهد. عواملی نظیر تغییرات هورمونی و وراثت می‌توانند در ایجاد آرتروز نقش داشته باشند. زنان، به‌ویژه کسانی که تغییرات هورمونی را تجربه می‌کنند، نسبت به ابتلا به آرتروز در این مفاصل در معرض خطر بیشتری قرار دارند و بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه نمایند.
دفرمیته‌ها (Deformities)
دفرمیته‌ها یا تغییر شکل استخوان مانند زانوی پرانتزی، پای ضربدری و ساییدگی کشکک به ناهنجاری‌های ساختاری در ترتیب اندام‌ها اشاره دارند. این شرایط ممکن است بر زنان تأثیر بگذارند و از عوامل مادرزادی، مشکلات رشدی یا سایر بیماری‌ها مانند آرتریت و انحراف زانو ناشی شوند.
بیماری‌های تخریب مفصلی (Degenerative Joint)
بیماری‌های تخریب مفصلی گروهی از بیماری‌ها هستند که با زوال تدریجی ساختارهای مفصلی، سفتی مفاصل و درد و تورم مفاصل همراه هستند. این گروه شامل بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، آرتریت لوپوس و آرتریت پسوریازیس است.
تصادف؛ شایع‌ترین علت بروز مشکلات ارتوپدی زنان
تصادفات رانندگی به‌عنوان یکی از شایع‌ترین علل بروز مشکلات ارتوپدی در زنان و مردان مطرح می‌شوند و بیشترین مشکلات ارتوپدی در زنان مربوط به افرادی است که دچار عوارض ناشی از حوادث رانندگی شده‌اند. این حوادث ممکن است باعث آسیب به اندام‌های حرکتی، استخوان‌ها، مفاصل، عضلات و سایر اجزای مختلف سیستم اسکلتی عضلانی شوند. در تصادفات رانندگی، استخوان و عضله تحت‌فشار ناهمگون قرار گرفته و سبب پارگی مفاصل و شکستگی استخوان‌ها می‌شود.
تأثیرات تصادفات رانندگی میتواند به‌طورجدی بر سلامت ارتوپدی تأثیرگذار باشد و نیازمند مراقبت‌های پزشکی متخصص، جراحی و فیزیوتراپی باشد. در بسیاری از موارد، افراد باید پس از تصادفات رانندگی تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرند تا آسیب‌ها به بهترین شکل ممکن مدیریت شود. عواقب تصادفات بر سلامت ارتوپدی فرد متأثر، بستگی به‌شدت و نوع آسیب و همچنین به محل و اندازه صدمه دارد.
راه های درمان بیماری های ارتوپدی در زنان
رویکردهای درمانی مشکلات ارتوپدی در زنان باتوجه‌به نوع و شدت بیماری ارتوپدی، ممکن است متفاوت باشند. متذکر می‌شویم که هرکدام از این روش‌ها بسته به نوع بیماری و شدت آن، توسط پزشک تعیین می‌شود. همچنین، درمان ممکن است با ترکیب مختلفی از این روش‌ها صورت گیرد تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود. برخی از راه‌های درمان شایع‌ترین بیماری‌های ارتوپدی در زنان عبارت‌اند از:
داروهای بدون نسخه و نسخه‌ای
داروهای بدون نسخه شامل دسته‌ای از داروها هستند که بدون نیاز به نسخه پزشک قابل‌تهیه و مصرف هستند، مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) اعم از ایبوپروفن و پاراستامول. این داروها معمولاً برای کاهش درد، التهاب و تب مصرف می‌شوند. داروهای نسخه‌ای به نسخه پزشک نیاز دارند و معمولاً در موارد خاص تجویز می‌شوند، مثل داروهای مسکن قوی‌تر یا داروهایی با اثرات جانبی قابل‌توجه.
تزریق دارو برای درمان مشکلات ارتوپدی زنان
تزریق داروها به‌صورت مستقیم به بخش‌های مختلف بدن صورت می‌گیرد و معمولاً برای تسکین درد یا تعدیل التهاب در نقاط خاص مورداستفاده قرار می‌گیرد. این فرایند شامل تزریق استروئیدها یا دیگر داروها به مفاصل برای کاهش التهاب و درد است. تزریق‌های مستقیم می‌توانند تأثیرات سریع‌تر و مستقیم‌تری در محل موردنظر داشته باشند.
استراحت و کمپرس یخ برای درمان مشکلات ارتوپدی زنان
استراحت به معنای اجتناب از فعالیت‌ها و حرکاتی است که می‌توانند منجر به افزایش مشکلات ارتوپدی در زنان شوند. کمپرس یخ شامل استفاده از یخ برای کاهش التهاب و درد است. این روش میتواند در مواردی مانند آسیب‌های ورزشی یا التهابات مفاصل مفید باشد. استفاده از یخ به‌صورت منظم و باتوجه‌به توصیه پزشک، میتواند به تسکین سریع‌تر و بهبود سریع‌تر از درد و التهاب منجر شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی از تمرینات و تکنیک‌های فیزیکی به‌منظور تقویت عضلات، افزایش انعطاف‌پذیری و بهبود عملکرد مفاصل استفاده می‌کند. جلسات فیزیوتراپی توسط فیزیوتراپیست انجام می‌شوند و به‌صورت شخصی، برنامه درمانی برای هر بیمار تدوین می‌شود.
جراحی ارتوپدی
جراحی به‌عنوان یک راه‌حل درمانی در مواردی که تغییرات جدی در ساختارهای ارتوپدی ایجاد شده و روش‌های درمانی دیگر نتیجه ندهند، مورداستفاده قرار می‌گیرد. این درمان که بیشتر برای بهبود عملکرد و کاهش درد انجام می‌شود، شامل جایگزینی مفاصل، تعمیر لیگامان‌ها و ربات‌ها می‌شود.
چه زمان به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنیم؟
مراجعه به فوق تخصص ارتوپد در این موارد ممکن است ضروری باشد:
- تجربه درد مزمن یا سختی در حرکت در مفاصل یا استخوان‌ها (به‌ویژه اگر این درد باعث محدودیت حرکت شود)
- در صورت وقوع حوادث یا آسیب‌های جدی به مفاصل یا استخوان‌ها
- محدودیت در فعالیت‌های روزمره مانند راه‌رفتن یا محدودیت در حرکت مفاصل
- وجود بیماری‌های مفصلی مانند آرتروز، التهابات مفاصل یا سایر بیماری‌های ارتوپدی
- تغییرات در استخوان‌ها و مفاصل ناشی از رشد، تغییرات هورمونی یا عوامل دیگر
- هر گونه تغییرات طبیعی یا غیرطبیعی در عملکرد مفاصل و درد مداوم
- مشکلات در عضلات، تعادل و کنترل حرکت.
- تغییرات ناگهانی در وزن
- آسیب‌دیدگی مفاصل یا استخوان‌ها به علت صدمات، سقوط یا حوادث دیگر
جمع‌بندی
بیماری‌های ارتوپدی به‌عنوان مشکلاتی در ساختارهای استخوانی و مفاصل تلقی می‌شوند که می‌توانند تأثیرات گوناگونی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند. عوامل خطر متعددی، از جمله فعالیت‌های ورزشی، اضافه‌وزن، ژنتیک، سن و عادات زندگی ناسالم می‌توانند به بروز این بیماری‌ها کمک کنند.
باتوجه‌به اینکه مشکلات ارتوپدی در زنان می‌توانند تأثیرات مهمی بر کیفیت زندگی داشته باشند، مراقبت از سلامت ارتوپدی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اعتنای به عوامل خطر، فعالیت‌های ورزشی مناسب، حفظ وزن سالم و مراقبت‌های پزشکی منظم می‌توانند به جلوگیری از بروز مشکلات ارتوپدی در زنان کمک کنند. در صورت بروز علائم نگران‌کننده، مراجعه به دکتر متخصص ارتوپد به‌عنوان یک گام مهم در تشخیص و درمان به‌موقع این مسائل توصیه می‌شود.
