فتق دیسک کمر، یکی از متداول‌ترین بیماری‌های اسکلتی – عضلانی است که بیشتر در افراد بالای ۳۰ سال دیده می‌شود. در بیرون زدگی دیسک کمر، یکی از دیسکهای موجود در ناحیه کمر، به دلیل فشار زیاد ناشی از کاهش مایع دیسک، شکسته می‌شود. پس از آن، محتوای دیسک، به فضای داخلی کانال نخاع یا فضای پیرامون آن فشرده می‌شود. این شکستگی معمولاً در ناحیه پایین کمر رخ می‌دهد و باعث درد، اختلالات حسی و حرکتی در ناحیه پایین بدن می‌شود. در این مقاله در مورد فتق دیسک در کمر، علائم و درمان آن صحبت خواهیم کرد. در صورتی که از این بیماری رنج می‌برید یا یکی از نزدیکانتان به آن دچار شده است و به دنبال فوق تخصص دیسک کمر در تهران هستید پیشنهاد می‌کنیم که مطالعه این مطلب از سایت دکتر عطار را از دست ندهید.
با توجه به شدت علائم بیماری فتق دیسک کمر، روش‌های مختلف درمانی برای آن وجود دارد که شامل مصرف داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی، تزریقات موضعی و در صورت نیاز، جراحی است. همچنین، از اهمیت ورزش و تغییر در روش زندگی برای پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به این بیماری استفاده می‌شود. باید اعتراف کرد که فتق (Lumbar disc herniation) یا پارگی دیسک کمر، تا حد زیادی می‌تواند روی کیفیت زندگی فرد مبتلا، تأثیر منفی بگذارد.
مراقبت های فتق دیسک کمر
اکنون این سؤال پیش می‌آید که اگر به فتق دیسک در ناحیه کمر دچار شدیم، چه اقدامات و مراقبت‌هایی باید انجام دهیم؟ خوشبختانه راه‌کارهای مراقبتی زیادی وجود دارد که از شدت علائم فتق دیسک کمر، کم می‌کنند؛ برای مثال، استراحت کافی و خودداری از فعالیت‌های سنگین و شدید، تمرینات ورزشی ملایم و کنترل‌شده، پرهیز از بلندکردن اشیا سنگین، نشستن صحیح و اصولی و مصرف مکمل‌های گیاهی و فیزیوتراپی، بخشی از مراقبت‌های مناسب برای دوره درمانی فتق دیسک است.
در فرایند درمانی فیزیوتراپی که باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود، ممکن است از تزریق برخی داروهای ضدالتهابی نیز کمک گرفته شود. به‌یادداشته باشید که هرچقدر روی رعایت این مراقبت‌ها تمرکز کنید؛ علائم کمتری از این بیماری، مشاهده خواهید کرد. در برخی موارد، رعایت این نکات ساده، بخش قابل توجهی از بیماری را بهبود داده است.
فتق دیسک کمر چه علائمی دارد
چگونه بفهمیم که به فتق دیسک کمر دچار شده‌ایم؟ برای این کار، بهتر است ابتدا به علائم بیماری توجه کرده و سپس به پزشک مراجعه کنید.
- از جمله مهم‌ترین علائم این عارضه می‌توان به کمر درد خصوصا درد شدید در قسمت پایین کمر و درون یکی از ران‌ها اشاره کرد. این درد ممکن است تا پا و انگشتان پا هم پیچیده شود.
- یکی دیگر از نشانه‌های این بیماری، سوزن‌سوزن‌شدن پاها یا ضعف و فلج موقت یکی از پاها است.
- سفتی و درد در ناحیه کمر، سردردهای مکرر و ناراحت‌کننده، افزایش علائم با بلندکردن اشیا، تغییرات در حالت خلق‌و‌هو و مشکلات خواب، بخشی دیگر از علائم پارگی دیسک کمرهستند.
با تشخیص به‌موقع این بیماری می‌توانید خیلی سریع‌تر فرایندهای درمانی را شروع کنید و جلوی بروز مشکلات جدی‌تر را بگیرید. در ادامه این بخش، به‌طور مفصل به هرکدام از علائم اصلی فتق دیسک در ناحیه کمر خواهیم پرداخت و آنها را بیشتر بررسی می‌کنیم.
درد در ناحیه پایین کمر
درد در ناحیه پایین کمر، این یکی از شایع‌ترین و مهم‌ترین علائم فتق دیسک کمر است. وقتی دیسک بین مفاصل کمری دچار پارگی می‌شود، باعث بروز درد شدید در قسمت پایین کمر و یکی از ران‌ها خواهد شد. این درد از نوع شلیکی است و ممکن است در اثر حرکاتی مثل سرفه و عطسه تشدید شود. همچنین ممکن است تا پا و انگشتان پا هم پیچیده و به صورت تیرگی و سوزن‌سوزن‌شدگی در آنها خود را نشان دهد.
وقتی این نوع درد مزمنی را به مدت چند روز یا هفته دارید، بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود آیا مشکل از فتق است یا نه. تشخیص به‌موقع، می‌تواند از بدتر شدن آن جلوگیری کند.
تغییرات در حالت روحی و خلق‌و‌خو
یکی دیگر از علائم این بیماری، تغییرات خلق و خو و حالت روحی فرد است. درد ناشی از این بیماری به طور مزمن وجود دارد و باعث افسردگی، انزواطلبی، عصبانیت و تحریک‌پذیری می‌شود. درد مزمن احساس خستگی و ناامیدی ایجاد می‌کند و فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره باز می‌دارد. این امر می‌تواند باعث کاهش تمرکز، کاهش شادابی و نشاط ذهنی شود و بر خلق و خو منفی تاثیر بگذارد. برخی افراد مبتلا به پارگی دیسک کمر همچنین گزارش کرده‌اند که احساس عدم اعتماد به نفس، عدم توانایی و بیزاری از زندگی را تجربه می‌کنند.
بی‌حسی و احساس سوزن‌سوزن‌شدن
از جمله علائم شایع پارگی دیسک کمر، می‌توان به احساس سوزن‌زدگی، خارش، سوزش یا حس کندی در پاها اشاره کرد. این احساسات ناشی از فشار وارده از طرف دیسک بر ریشه‌های عصبی پاها هستند. به‌طورمعمول این احساسات در یک سمت بدن بیشتر دیده می‌شوند. سوزن‌زدگی می‌تواند شامل خارش، سوزش و احساس عدم راحتی در انگشتان پاها باشد. ضعف عضلانی و کاهش قدرت در پاها نیز به عنوان یک نوع سوزن‌زدگی در نظر گرفته می‌شود. باتوجه‌به‌اینکه سوزن‌زدگی ناشی از فشار بر عصب هاست، برطرف‌کردن علت اصلی یعنی فتق دیسک می‌تواند به بهبود این نشانه کمک کند.
سردردهای مکرر
یکی از نشانه‌های احتمالی پارگی دیسک کمر، بروز سردردهای مکرر است. هنگامی که یک دیسک دچار آسیب می‌شود، ممکن است به صورت غیرمستقیم بر عصب‌های ستون مهره‌های گردن فشار وارد کند. این امر منجر به سردرد در نواحی مختلف سر مانند پیشانی و گیجگاه می‌شود. فشار روی عصب‌ها باعث می‌شود تا سردردهای ناشی از فتق، شدیدتر و تکرار شوند. افراد ممکن است دچار سردردهای میگرنی یا تنشی و پیوسته در تمام روز شوند. رفع علت اصلی یعنی فتق دیسک، می‌تواند به کاهش سردردهای ناشی از آن کمک کند؛ بنابراین سردردهای شدید و مکرر باید به عنوان یک هشدار برای انجام بررسی‌های لازم تلقی شوند.
ورزش فتق دیسک کمر
خوشبختانه شما می‌توانید با کمک انجام برخی ورزش‌های کششی و تمرینات ورزشی، از شدت علائم فتق دیسک کمر بکاهید و مقداری از درد آن را تسکین دهید. دیسکهای بین مهره‌ای، شبیه بالشتک‌هایی هستند که بین مهره‌های ستون فقرات کمر قرار دارند. این دیسک‌ها ساختاری مشابه یک بادکنک دارند که از یک ماده ژله‌ای الاستیک پر شده‌اند. دیسک کمر، به‌عنوان یک ضربه‌گیر قوی عمل کرده و آسیب به آن، باعث فتق دیسک می‌شود. یکی از راه‌هایی که می‌توانید رباط‌های اطراف دیسک‌ها را تقویت کنید، ورزش‌کردن است.
از جمله این ورزش‌ها، می‌توان به یوگا، حرکات کششی، پیلاتس، دوچرخه‌سواری، ورزش با وزنه‌های سبک، اکستنشن گردن با تمرین لیفت سر و همچنین شنا اشاره کرد؛ با این حال، قبل از هرگونه ورزشی، بهتر است با پزشک مشورت کنید. در برخی موارد، پزشک توصیه می‌کند که قبل از ورزش، تزریق استروئید یا استروئیدهای خوراکی انجام شود. انجام ورزش‌های اصولی باعث افزایش قدرت عضلات پشتیبان ستون فقرات، افزایش جریان خون، تسکین درد و کاهش فشار به ستون فقرات خواهد شد.
درمان قطعی دیسک کمر
برای بیرون‌زدگی دیسک کمر، روش‌های درمانی متنوعی درنظرگرفته شده است. از جمله این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف داروهای ضددرد یا درمان‌های درد مثل اولتراسوند، ماساژ یا تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست
- داروهای کاهش‌دهنده التهاب مثل آسپرین، ایبوپروفن و استامینوفن
- فیزیوتراپی
- تزریق استروئید
- آموزش حرکات کششی
- جراحی
موارد اشاره شده، از بهترین روش‌های درمانی هستند؛ اما اگر درد شما طی دو تا چهار هفته کاهش پیدا نکرد و حتی بیشتر شد، ممکن است وضعیت شما روی عملکرد مثانه تأثیر منفی بگذارد. در موارد شدیدتر ممکن است به عصب شما صدمه وارد کند. در این موارد، پزشک ممکن است انواع جراحی از جمله عمل لامینکتومی پیشنهاد دهد.
در جراحی، با کمک برش‌های کوچک با استفاده از ابزارهای مینیاتوری، فتق دیسک کمر درمان شده یا عمل تعویض دیسک صورت می‌گیرد. در جراحی بیرون‌زدگی دیسک کمر، ممکن است از آندوسکوپ برای تصویربرداری از عمل، استفاده شود. یکی دیگر از انواع جراحی، بلوک عصبی است. در این روش، پزشک جراح با استفاده از سوزن یا الکترود، عصب‌های مربوط به دیسک آسیب‌دیده را مسدود می‌کند. بلوک کردن، سیگنال‌های درد را قطع کرده و باعث کاهش شدید درد می‌شود.
درمان دیسک کمر با استراحت
استراحت کامل، تا حد زیادی به‌عنوان یک روش درمانی برای فتق دیسک کمر در بلندمدت شناخته می‌شود. برای این کار، بهتر است فعالیت‌های بدنی خود را محدود کنید و به دیسک فرصت بدهید خود را التیام دهد. چند روز را روی تخت استراحت کنید؛ پاهای خود را کمی بالاتر از سطح تشک قرار دهید و با کمک یک بالشت نسبتاً بزرگ، شانه‌های خود را تقویت کنید. اگر می‌خواهید از استراحت خود نتیجه بهتری بگیرید، از یک منبع حرارتی ملایم در کنار تخت خود کمک بگیرید. استفاده از لامپ حرارتی، می‌تواند بافت‌ها را نرم و انعطاف‌پذیرتر کند و درنتیجه التهاب را کاهش دهد.
درمان دیسک کمر با طب سنتی
خوب است بدانید که همه روش‌های درمانی فتق دیسک کمر به پزشکی مدرن خلاصه نمی‌شود. برای درمان این بیماری، می‌توانید از برخی روش‌های طب سنتی، مثل ماساژ نواحی کمر و پا، گیاه درمانی و استفاده از گیاهانی مثل والریان، بوزینه، گل گاوزبان و …، استفاده از روغن‌های ضدالتهاب مثل خراطین و حمام در آب‌های معدنی کمک بگیرید.
جمع‌بندی
به‌طورکلی، فتق دیسک کمر (Lumbar Disk Herniation)، از معدود بیماری‌هایی است که تشخیص به‌موقع و انجام اصولی روش‌های درمانی، می‌تواند تا حد زیادی آن را درمان کند. روش‌های درمان خانگی زیادی برای فتق دیسک در ناحیه کمر وجود دارد؛ اما آنچه که مهم است، مشورت با پزشکان متخصص است؛ زیرا یک پزشک متخصص می‌تواند بهترین روش درمانی مخصوص به خودتان را تجویز کند؛ بنابراین سعی کنید قبل از معاینه پزشک، از خوددرمانی پرهیز کنید.
