درد مفاصل ممکن است در هر جای بدن احساس شود. عواملی مانند سن، وزن، آسیب‌های فیزیکی، استفاده بیش از حد از مفاصل و بیماری‌های مرتبط، می‌توانند باعث بروز درد مفاصل در افراد مختلف شوند.
اما درد مفاصل چیست؟ چه مواردی باعث بروز درد مفاصل می‌شوند؟ راهکارهای درمان درد مفاصل کدام‌ها هستند؟ این سوالات و سوالاتی از این دست در هنگام بروز درد مفاصل به ذهن افراد خطور می‌کنند. از این رو توصیه می‌کنیم که اگر شما هم به هر دلیلی درد مفاصل را تجربه کرده‌اید و این سوالات برایتان مطرح شده است، حتماً تا انتهای این مطلب با ما بمانید. به احتمال زیاد به پاسخ سوالات خود خواهید رسید چرا که از نظر دکتر ارتوپد و به صورت تخصصی این مطالب را می خوانید.
علل درد مفاصل چیست؟
درد مفاصل بسیار شایع است و معمولاً در دست‌ها، پاها، باسن، زانوها یا ستون فقرات احساس می‌شود. درد در این مناطق ممکن است ثابت یا متغییر باشد؛ به عبارت دیگر ممکن است فرد تنها گاهی اوقات درد را احساس کند یا اینکه مرتباً درد داشته باشد. گاهی اوقات نیز ممکن است مفصل دردناک، سفت شده یا زخمی و متورم شده باشد. برخی از بیماران نیز در این مناطق سوزش، درد ضربه‌ای یا صداهای ناخوشایند را احساس می‌کنند. در ضمن ممکن است مفصل افراد صبح در هنگام بیدار شدن سفت باشد، اما با افزایش فعالیت بدن، کم‌کم احساس بهتری به فرد دست دهد. اما در همین افراد، فعالیت بیش از حد، درد را بیشتر می‌کند.
درد مفاصل ممکن است بر عملکرد آنها تاثیر منفی بگذارد و توانایی فرد را در انجام کارهای روزانه محدود کند. در واقع درد شدید مفاصل کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
معمولاً علت درد مفاصل بدن به شیوه زندگی فرد و بیماری‌هایی که با آنها دست و پنجه نرم می‌کند بستگی دارد. غالباً درد مفاصل در افرادی که قبلاً به دلایل مختلف آسیب مفصلی را تجربه کرده‌اند و یا اضافه وزن دارند بیشتر رایج است؛ عموماً درد مفاصل در این افراد با افزایش سن بیشتر می‌شود. بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب، استرس، آرتریت روماتوئید و ضعف کلی بدن نیز بر درد مفاصل تاثیر می‌گذارند و باعث تشدید آنها می‌شوند.
علل درد مفاصل در بزرگسالان
اگر این سوال برایتان مطرح است که علل درد مفاصل چیست؟ می‌توان گفت که شایع‌ترین علل درد مزمن مفاصل در بزرگسالان ناشی از موارد زیر است:
- استئوآرتریت: یک نوع آرتریت بسیار رایج است و در طول زمان باعث می‌شود غضروف یعنی بالشتک محافظ بین استخوان‌ها از بین برود. در این صورت مفاصل دردناک و سفت می‌شوند. استئوآرتریت به کندی ایجاد می‌شود و معمولاً در میانسالی رخ می‌دهد.
- آرتریت روماتوئید: یک بیماری مزمن است که باعث تورم و درد مفاصل می‌شود. این بیماری غالباً باعث تغییر شکل مفاصل هم می‌شود (که معمولاً در انگشتان و مچ دست اتفاق می‌افتد).
- نقرس: یک بیماری دردناک است که در آن بلورهای بدن در مفاصل جمع می‌شوند که باعث تورم و درد شدید می‌شود. این بیماری عمدتاً شست پا را گرفتار می‌کند. شما می توانید برای مطالعه علائم نقرس مقاله مرتبط را مطالعه فرمایید.
- بورسیت: این بیماری در اثر استفاده بیش از حد از مفاصل رخ می‌دهد. این عارضه عموماً در لگن، زانوها، آرنج‌ها یا شانه‌ها دیده می‌شود.
- عفونت‌های ویروسی: بثورات پوستی، عفونت‌های ویروسی و تب نیز ممکن است باعث دردناک شدن حرکت مفاصل شوند.
- صدمات فیزیکی: مانند شکستگی استخوان‌ها یا پیچ‌خوردگی آنها.
- تاندونیت: تاندون‌ها نوارهای انعطاف‌پذیری هستند که استخوان‌ها و ماهیچه‌ها را به مهم متصل می‌کنند. بیماری تاندونیت یا التهاب تاندون‌ها معمولاً در آرنج‌ها، پاشنه‌ها یا شانه‌ها دیده می‌شود و غالباً در اثر استفاده بیش از حد بروز می‌کند.
جهت مراجعه به فوق تخصص ارتوپدی کودکان همین حالا نوبت بگیرید: ۰۲۱۲۶۱۲۶۲۱۰
علت‌های درد مفاصل در کودکان و نوجوانان
شکایت از درد مفاصل در بین کودکان و نوجوانان شایع است. اما معمولاً این درد نشان‌دهنده چیزی نیست و با استراحت از بین می‌رود. شایع‌ترین علت درد مفاصل در کودکان مربوط به دردهای رشد است که معمولاً کودکان بین ۳ تا ۹ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این درد گاهی اوقات آنقدر شدید است که خواب کودکان را مختل می‌کند.
آسیب‌های حاد و استفاده بیش از حد از مفاصل، یکی دیگر از علل شایع درد مفاصل در کودکان است. کودکان ورزشکار از آنجایی که برخی از مفاصل بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، در صورت انجام ورزش‌های غیر اصولی، ممکن است در نوجوانی به درد مفاصل دچار شوند یا دچار در رفتگی مچ دست شوند.
در موارد کمتر رایج، درد مفاصل نشان‌دهنده یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت و سلول‌های سالم مفاصل حمله می‌کند. بیماری‌هایی مانند آرتریت ایدیوپاتیک نوجوانان (JIA)، لوپوس اریتماتوز سیستمیک (که لوپوس یا SLE نیز نامیده می‌شود) و درماتومیوزیت نوجوانان همگی جزء بیماری‌های خودایمنی هستند که باعث درد مفاصل در نوجوانان می‌شوند.
نشانه‌های درد مفاصل چیست؟
نشانه‌های درد مفاصل در افراد مختلف از علائم خفیف تا ناتوان‌کننده متغییر هستند. رایج‌ترین نشانه‌های درد مفاصل عبارتند از:
- تورم
- سفتی یا بزرگ شدن مفصل
- بی‌حسی مفاصل
- صدا دادن مفاصل در هنگام حرکت
- حرکت دردناک مفاصل
- مشکل در خم کردن یا صاف کردن مفاصل
- از دست دادن دامنه حرکتی مفاصل
- قرمز، داغ و متورم شدن مفاصل (این موارد باید به سرعت توسط پزشک ارزیابی شوند)
اگر این موارد در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می‌کنند، بهتر است حتماً درباره آنها با پزشک متخصص صحبت کنید. تشخیص سریع علت درد مفاصل بدن و شروع روند درمان، علاوه بر تسکین درد، نقش بسزایی در بهبود عملکرد مفاصل دارد.
اما در صورت تجربه علائم زیر، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید:
- درد به همراه تب
- کاهش سریع و بدون دلیل وزن بدن
- افزایش شدت درد به گونه‌ای که حرکات عادی را برای شما غیرممکن بکند.
روشهای درمان درد مفاصل
اگر چه ممکن است درمان مشخصی برای درد مفاصل وجود نداشته باشد، اما می‌توان آن را مدیریت کرد و درد مفاصل را تسکین داد. گاهی اوقات درد ممکن است با مصرف داروهای بدون نسخه یا انجام تمرینات ورزشی ساده تسکین یابد. گاهی اوقات نیز ممکن است درد نشانه مشکلاتی باشد که فقط با تجویز دارو یا جراحی درمان می‌شوند.
در صورتی که از درد کمر رنج می برید به متخصص دیسک کمر مراجعه نمایید.
معمولاً درمان‌های خانگی ساده مانند استفاده از کیسه آب گرم یا سرد برای دوره‌های کوتاه مدت به مدت چند بار در طول روز توصیه می‌شوند. ماساژ مفصل دردناک در آب گرم نیز ممکن است تسکین‌دهنده باشد. ورزش نیز می‌تواند به بازگشت قدرت و عملکرد مفاصل کمک کند. پیاده‌روی و شنا، جزء بهترین ورزش‌ها برای درمان درد مفاصل هستند. در صورتی که فرد به صورت حرفه‌ای ورزش می‌کند، باید تا مدتی سطح تمرینات خود را کاهش دهد؛ زیرا تمرینات سخت، وضعیت بیمار را بدتر می‌کند. تمرینات کششی آرام نیز نقش زیادی در تسکین درد بیمار دارند. اما در هر صورت قبل از شروع یا ادامه هر برنامه ورزشی، باید با پزشک متخصص مشورت کنید. در صورت نیاز، کاهش وزن نیز برای کاهش فشار روی مفاصل توصیه می‌شود.
هر چند استامینوفن و داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن نیز ممکن است به کاهش درد بیمار کمک کنند اما زیاده‌روی در مصرف آنها ممکن است باعث بروز بیماری‌های کلیوی، کبدی و زخم معده شود. گاهی اوقات درمان‌های موضعی مانند پمادها و ژل‌ها نیز به کاهش درد کمک می‌کنند. مکمل‌های غذایی مانند گلوکوزامین نیز در بسیاری از مواقع اثربخش هستند.
اگر این اقدامات درد بیمار را کاهش ندهند، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
اقدامات حمایتی مانند بریس، عصا یا استفاده از ارتز در کفش، به کمک مفاصل آمده و حرکت آنها را آسان‌تر می‌کنند. فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز به همراه یک برنامه ورزشی متعادل در بیشتر اوقات به کاهش درد و بهبود انعطاف‌پذیری مفاصل کمک می‌کند.
تجویز داروهای ضد افسردگی هم به منظور بهبود خواب بیماران، گاهاً در دستور کار قرار می‌گیرد. گاهی اوقات نیز تزریق استروئیدها به مفاصل برای درمان درد و تورم مفاصل در کوتاه مدت توصیه می‌شود.
در صورت اثربخش نبودن این اقدامات درمانی، آخرین گزینه عمل جراحی است. دو روش جراحی آرتروسکوپی و تعویض مفصل، جزء رایج‌ترین راهکارهای درمان درد مفاصل در صورت نیاز به جراحی هستند.
- آرتروسکوپی: در این روش جراح ۲ تا ۳ برش کوچک روی مفصل ایجاد می‌کند و با استفاده از ابزار آرتروسکوپ، غضروف مفصل را تا جایی که امکان داشته باشد ترمیم می‌کند و براده‌های استخوان را برمی‌دارد.
- تعویض مفصل: اگر مفصل کاملاً فرسوده شده باشد، پزشک در طی عمل جراحی، بقایای مفصل را برداشته و یک مفصل مصنوعی را جایگزین آن می‌کند. این روش در بیشتر موارد بسیار موفقیت‌آمیز است.
سخن آخر
در این مطلب از سایت دکتر بهامین عطار به درد مفاصل، علائم، علت‌ها و روشهای درمان آن پرداختیم. همان طور که مشاهده کردید در بیشتر موارد سبک نامناسب زندگی، زمینه را برای درد مفاصل مهیا می‌کند. از این رو اصلاح سبک زندگی یکی از بهترین راهکارهای پیشگیری از درد مفاصل است.
در هنگام مواجه با درد مفاصل، توجه به نشانه‌های بیماری و مراجعه به پزشک برای درمان درد مفاصل در بیشتر مواقع از پیشرفت بیشتر بیماری جلوگیری می‌کند. در غیر این صورت ممکن است بیماری آنقدر پیشرفت کند که هیچ درمان قطعی برای آن وجود نداشته باشد.
