کین باخ یک بیماری نادر و مزمن است که بر اثر اختلال در خون‌رسانی به استخوان‌های هشت‌گانه مچ دست، به‌ویژه استخوان لونیت، ایجاد می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی ظاهر شود، اما معمولاً بیشتر در افراد بین ۲۰ تا ۵۰ سال سن رخ می‌دهد. سیر پیشرفت بیماری کین باخ به چهار مرحله تقسیم می‌شود و شامل درد و تورم در مچ دست، افت فعالیت مچ دست، کاهش حرکت مچ دست به‌صورت شدیدتر و انحراف انگشت‌ها و مچ دست به سمت داخل است. در ادامه قصد داریم این بیماری را به طور مفصل بررسی کنیم و روش‌های درمانی مناسب برای آن را نیز شرح دهیم.
کین باخ چیست؟
بیماری کین باخ در واقع یک نوع نکروز آواسکولار یا مرگ بافت به دلیل قطع خون‌رسانی به استخوان لونیت است. علل دقیق این بیماری هنوز کاملاً مشخص نشده، اما احتمالاً به دلیل اختلال در خون‌رسانی یا عوامل وراثتی رخ می‌دهد. این بیماری ممکن است در افراد ۲۰ تا ۴۰ساله، به‌ویژه مردان، دیده شود و معمولاً یک مچ دست را درگیر می‌کند. علائم آن شامل درد، تورم و کاهش دامنه حرکتی مچ دست است. برای تشخیص این بیماری اغلب از تصاویر رادیولوژیک مانند اشعه ایکس و MRI استفاده می‌شود.
درمان ضایعه کین باخ متناسب با مرحله بیماری و وضعیت فرد صورت می‌گیرد. در مراحل ابتدایی، ممکن است استراحت و فیزیوتراپی تجویز شود. در صورت عدم بهبود با درمان غیرجراحی، روش‌های جراحی مانند انتقال استخوان، تغییرات ساختاری استخوان یا حتی استفاده از دستگاه‌های کمکی در نظر گرفته می‌شوند. هدف اصلی از درمان این بیماری، تسکین درد، بهبود عملکرد مچ دست و کنترل پیشرفت بیماری است. در نتیجه افراد باید در صورت مشاهده این بیماری به پزشک متخصص مراجعه کنند و نوع درمان با تشخیص پزشک تجویز شود.
علل به وجود آمدن کین باخ چیست؟
عوامل متعددی ممکن است در بروز عارضه کین باخ یا نکروز نقش داشته باشند و مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- خون‌رسانی ناکافی: نقص در خون‌رسانی به استخوان لونیت به علت وجود یک رگ به‌جای دو رگ معمولی موجب بروز این بیماری می‌شود
- عدم تخلیه مناسب و درست خون از سیاهرگ‌ها: مشکلات در فرایند تخلیه خون از سیاهرگ‌ها که می‌تواند باعث تجمع خون در استخوان لونیت شود
- تغییرات اسکلتی: غیرطبیعی بودن استخوان لونیت نیز عامل دیگری است
- کوتاه‌تر بودن اندازه استخوان بلند ساعد (اولنا): تفاوت در طول استخوان‌های ساعد مانند رادیوس و اولنا موجب بروز این مشکل می‌شود
- عوامل ژنتیکی: گاهی این بیماری به دلیل مشکلات و نقص ژنتیکی رخ می‌دهد
- آسیب فیزیکی: ضربه به مچ دست در تصادف یا آسیب‌های ریز به مچ دست هنگام استفاده از ابزارهای سنگین می‌تواند دلیل دیگری برای بروز آرتروز مچ دست باشد
- ابتلا به بیماری‌های خاص: بیماری‌هایی که بر جریان خون تأثیر دارند مثل فلج مغزی، کم‌خونی داسی‌شکل، لوپوس و نقرس نیز دلایل دیگری برای بروز کین باخ هستند
علائم عارضه کین باخ
علائم بیماری کین باخ معمولاً به طور تدریجی و با گذشت زمان ظاهر می‌شوند و برخی از رایج‌ترین نشانه‌های آن شامل موارد زیر هستند:
- درد و گاهی تورم در مچ دست: یکی از نشانه‌های بارز این بیماری احساس درد و تورم در مچ دست است
- سفتی مچ دست و کاهش دامنه حرکتی: مچ دست ممکن است سفت شود و حرکات آن کاهش یابد که این اتفاق می‌تواند تأثیر مستقیمی بر انجام فعالیت‌های روزمره داشته باشد
- کاهش توانایی در دست‌گرفتن اشیا (چنگ‌زدن): به دلیل مشکلات در مچ دست، افراد در گرفتن و نگه‌داشتن اشیا دچار مشکل می‌شوند
- حساس شدن بالای استخوان لونیت (حدود وسط مچ): استخوان لونیت در مچ دست حساس شده و فشار و درد در این منطقه بیشتر حس می‌شود
- احساس صدای کوبیدن در مچ دست: برخی از افراد در مچ دست خود حسی شبیه به کوبیدن دارند که این نشان‌دهنده تغییرات ساختاری و مشکلات در استخوان لونیت است
روند پیشرفت عارضه کین باخ
این بیماری بسیار نادر است و زمانی اتفاق می‌افتد که خون به‌درستی به استخوان لونیت نرسد. ازاین‌رو آگاهی از مراحل پیشرفت بیماری اهمیت زیادی برای تشخیص و درمان به‌موقع دارد. تشخیص دقیق بیماری معمولاً با استفاده از تصویربرداری به‌وسیله اشعه ایکس، MRI یا CT اسکن صورت می‌گیرد.
- در مراحل اولیه بیماری خون‌رسانی به لونیت مختل شده و علائمی شبیه پیچ‌خوردگی مچ دست ظاهر می‌شود. در این مرحله تصویر اشعه ایکس ممکن است نرمال به نظر برسد یا شکستگی را نشان دهد. معمولاً MRI برای تشخیص دقیق‌تر در این مرحله بهتر است
- در مرحله دوم بیماری لونیت به دلیل کمبود خون سفت می‌شود (اسکلروز) و در تصاویر اشعه ایکس، روشن‌تر به نظر می‌آید. این حالت نشان از مرگ تدریجی استخوان دارد و علائم آن شامل درد، تورم و حساسیت مچ دست است
- در مرحله سوم بیماری استخوان مرده لونیت فرومی‌ریزد و شروع به تجزیه می‌کند. در این مرحله درد بیشتر شده و حرکات مچ دست محدود می‌شوند. همچنین فرد بیمار نمی‌تواند اشیا را در دست خود نگه دارد
- در مرحله چهارم پیشرفت بیماری به حدی است که سایر استخوان‌های اطراف لونیت نیز تخریب شده و مچ دست دچار آرتروز می‌شود. این مرحله می‌تواند بسیار دردناک و سخت باشد. به همین منظور درمان بیماری کین باخ اغلب بر تسکین درد، بهبود حرکت مچ دست و کنترل پیشرفت بیماری متمرکز است
- در مراحل پیشرفته‌تر اغلب پزشک از جراحی برای درمان بیماری استفاده می‌کند
راه های درمان کین باخ
اغلب روش‌های درمانی این بیماری بر اساس مراحل پیشرفت و شدت بیماری انتخاب می‌شوند. این بیماری را می‌توان هم با جراحی و هم بدون نیاز به جراحی درمان کرد. مهم‌ترین نکته در تشخیص و درمان این بیماری مراجعه به بهترین متخصص درد است. معمولاً در مراحل ابتدایی بیماری، داروهای ضدالتهابی مانند آسپرین، ایبوپروفن و دیگر مسکن‌ها برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌شوند. همچنین استراحت مچ دست در مراحل اولیه می‌تواند به کاهش فشار لونیت و بهبود جریان خون کمک کند. علاوه بر این تزریق کورتیزون به محل آسیب نیز می‌تواند به بهبود علائم کمک کند و التهاب را کاهش دهد.
اگر شدت بیماری بیشتر باشد پزشک انجام جراحی را توصیه می‌کند. عمل جراحی شامل واسکولاریزاسیون مجدد (Revascularization) است که در مراحل ابتدایی بیماری مورداستفاده قرار می‌گیرد و هدف از بازگشت جریان خون به استخوان لونیت است. همچنین جراحی دیگری با نام استئوتومی کوتاه‌کننده کاپیتیت (Capitate-shortening osteotomy) نیز انجام می‌شود. این روش نیز در مراحل اولیه بیماری مورداستفاده قرار می‌گیرد و با کوتاه‌کردن استخوان کاپیتیت فشار روی لونیت کم می‌شود.
جراحی دیگر ترازکردن مفصل (Joint leveling) است و در صورت عدم هم‌ترازی استخوان‌های ساعد، برای اصلاح طول آنها و کاهش فشار روی لونیت صورت می‌گیرد. اگر آرتروز مچ دست شدید باشد، ممکن است استخوان‌های هم‌جوار با یکدیگر همجوشی (Fusion) شوند. آخرین جراحی نیز آرتروپلاستی ایمپلنت (Implant arthroplasty) است که استخوان لونیت با یک پروتز مصنوعی جایگزین می‌شود.
جمع‌بندی
در این مطلب در مورد بیماری کین باخ صحبت کردیم. توجه داشته باشید که تشخیص بیماری کین باخ نیاز به مشاوره توسط دکتر متخصص مچ دست و انجام تصویربرداری با اشعه ایکس و MRI دارد.
