شاید شما هم احساس نگرانی بابت کمردرد بارداری را تجربه کرده باشید. به طور معمول این درد در دوران بارداری طبیعی است و به علت‌های متفاوتی بروز می‌کند و در اکثر مواقع با پایان بارداری، تسکین می‌یابد. مشاوره با پزشک متخصص می‌تواند در این راستا به شما کمک شایانی کند. درد کمر در بارداری با انجام نرمش‌هایی مانند یوگا و مدیتیشن، کیسه آب گرم و رعایت صحیح نشستن و خوابیدن تا حد زیادی تسکین می‌یابد. دردهای شدید و ناگهانی در بارداری می‌بایست جدی گرفته شوند. کمردرد در بارداری یک مشکل شایع بین خانم‌های باردار است.
برای پیشگیری و درمان آن ابتدا می‌بایست علت‌های این مشکل را بررسی کنید. در این مقاله درمورد علت‌ها و راه‌های درمان آن صحبت کرده‌ایم که مطالعه آن می‌تواند به شما در این راستا کمک کند.
علل کمردرد در بارداری
کمردرد در بارداری ممکن است به دلایل مختلفی بروز دهد. مجموعه‌ای از دلایل باعث کمردرد در این دوران می‌شود. دلایل این مشکل ممکن است در سه ماه اول،دوم یا سوم متفاوت باشد.
دلیل کمر درد در سه ماهه اول بارداری
شایع‌ترین مشکل در سه ماهه اول بارداری، کمردرد است و به دلایل زیر بروز می‌کند که دلایل مختلفی دارد از جمله این دلایل را در ادامه توضیح داده‌ایم
استرس و اضطراب
با وجود این‌که مادر شدن یک تجربه شیرین و لذت‌بخش است، در بسیاری از خانم‌ها باعث بروز حس اضطراب می‌شود. به خصوص افرادی که در سن کم باردار می‌شوند، به دلیل نداشتن تجربه، احساس اضطراب آن‌ها بیش‌تر است. به طور معمول خانم‌های باردار به دلیل استرس زیاد، کمردرد، سردرد، سفتی عضلات و خستگی زیادی را تجربه می‌کنند.
تغییرات هورمونی
بارداری باعث تغییرات هورمونی در بدن می‌شود. هورمون‌ها با تغییرات سوخت و ساز در بدن و اثر روی عضلات می‌توانند باعث بروز کمر درد شوند. پس از بارداری به دلیل این‌که هورمون‌ها به حالت قبلی برمی‌گردند، کمردرد هم از بین می‌رود. به طور کلی تغییر در هورمون پروژسترون و هورمون ریلکسین، باعث بروز این مشکل می‌شود. عملکرد این هورمون‌ها در بارداری به شرح زیر است.
- هورمون پروژسترون: این هورمون با شروع بارداری افزایش می‌یابد. پروژسترون باعث شل شدن عضلات و رباط‌های نزدیک لگن می‌شود و با تاثیر روی مفاصل، کمر درد در سه ماهه اول بروز می‌کند
- هورمون ریلکسین: هورمون ریلکسین یا آرامش مانند هورمون‌های زنانه و مردانه در عادت ماهانه ترشح می‌شود. این هورمون پس از تخمک گذاری بیش‌تر شده و باعث چسبیدن دیواره رحم می‌شود پروژسترون انقباضات رحم را در هفته‌های اول بارداری کم می‌کند. تغییر در میزان ترشح این هورمون در ابتدای دوران باردای می‌تواند روی ثبات رباط‌های ستون فقرات و مفاصل تاثیر داشته باشد
دلیل کمردرد در سه ماهه دوم و سوم بارداری
در سه ماهه دوم و سوم بارداری نیز، کمردرد بروز می‌کند که دلایل متفاوتی دارد. از جمله دلایل زیر می‌تواند باعث بروز این عارضه در این دوران شود.
اضافه وزن در بارداری
با گذشت زمان و فرا رسیدن ماه‌ها دوم و سوم بارداری، تغییرات ظاهری از جمله تورم بدن و افزایش وزن دیده می‌شود. این عامل به کمر و ستون فقرات فشار وارد می‌کند و باعث کمردرد بارداری می‌شود. بهتر است برای جلوگیری از بروز کمردرد شدید، قبل از بارداری اضافه وزن خود را کنترل کنید.
تغییر مرکز ثقل بدن و خم شدن به عقب
بارداری می‌تواند مرکز ثقل بدن را دستخوش تغییر کند. از این رو به تدریج بدون آن‌که خودتان متوجه شوید، وضعیت آناتومیک بدن و نحوه حرکتتان تغییر می‌کند. این تغییرات باعث کشیدگی کمر یا درد آن می‌شود. بهتر است برای درمان این مشکل به متخصص درد مراجعه کنید
عصب سیاتیک
عصب سیاتیک عصبی است که از لگن عبور می‌کند. فشار وارد کردن به آن چه در دوره بارداری و یا غیر بارداری باعث درد کمر می‌شود. در دوران بارداری عواملی مانند اضافه وزن مادر و یا چرخش جنین درد سیاتیک را تشدید می‌کند
بیرون زدگی دیسک کمر
یک ماده ژله‌ای بین ستون فقرات وجود دارد شبیه به بالشتک که از ساییده‌شدن استخوان‌ها روی هم جلوگیری می‌کند. اگر به ستون مهره‌ها فشار بیش از حد وارد شود، این ماده بیرون می‌زند و باعث فشار وارد کردن به اعصاب نخاع می‌شود. فشار به نخاع با ارسال پیامی به مغز به صورت کمر درد خودش را نشان می‌دهد. دیسک کمر در بارداری در برخی مادران، شایع است. با داشتن سوابق زیر بهتر است در بارداری به متخصص ستون فقرات در تهران مراجعه کنید
- سابقه فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر قبل از بارداری
- بالا رفتن وزن بعد از بارداری
- افرادی که در بارداری اجسام سنگین بلند می‌کنند
عضلات شکم
طرفین شکم از عضلاتی تشکیل شده است که باعث ثبات ستون فقرات می‌شود. این عضلات در قسمت میانی شکم واقع شده است. زمانی که جنین به این عضلات فشار وارد کند، این فشار و کشیدگی روی ستون فقرات اعمال شده و باعث کمردرد ناگهانی در دوران بارداری می‌شود اگر این کشش زیاد از حد باشد، باعث قطع اتصالات عضلات می‌شود که دیاستاز رستی نام دارد
عفونت ادراری
عفونت ادراری در هر کدام از بخش‌های بدن مانند مثانه، کلیه و مجاری ادراری ایجاد می‌شود. خانم‌های باردار در سه ماهه اول در معرض این مشکل قرار دارند ؛ چرا که در این دوران پروژسترون افزایش می‌یابد. همچنین رحم نیز ممکن است به مثانه فشار وارد کند و باعث عفونت مثانه شود‌در صورت عدم رعایت بهداشت شخصی هم دچار عفونت ادراری وی‌شوید این حالت با نشانه‌هایی مانند سوزش و دردناک شدن ادرار، بوی بد و ادرار تیره، حالت تهوع و استفراغ، تب، اسهال و کمردرد همراه است. عفونت ادراری در مواقع شدید باعث زایمان زودرس می‌شود.
آیا کمردرد در بارداری ارتباطی با تعیین جنسیت دارد؟
برآمده شدن شکم و فشار به عضلات کمر، بدون ارتباط به جنسیت در تمامی مادران باردار اتفاق می‌افتد. همان ه هورمون ریلکسین باعث بروز چنین کمردردهایی می‌شود. کمردرد بارداری نشان دهنده پسر یا دختر بودن جنین نیست. هرچقدر عضلات کف لگن شما قوی‌تر باشد، در برابر فشار و تغییرات مقاوم شده و درد کم‌تری را تجربه می‌کنید و این موضوع هیچ ارتباطی به جنسیت جنین ندارد.
راه های پیشگیری از کمردرد در بارداری
کمردرد در بارداری یکی از مشکلات بسیاری از خانم‌های باردار است. شاید این سوال شما هم باشد که آیا کمردرد در بارداری خطرناک است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که جای نگرانی نیست. فقط می‌بایست اصولی را مانند اصول زیر رعایت کنید تا دچار کمردرد نشوید:
- از کفش‌هایی استفاده کنید که بدون پاشنه بوده و هنگام راه رفتن فشاری به ستون فقراتتان وارد نکند.
- از حمل اجسام سنگین بپرهیزید. در صورتی که مجبور به جابجایی اقلام سنگین بودید، بهتر است وزن کیسه‌ها را بین دو دست‌هایتان تقسیم کنید.
- شب‌ها به پهلو بخوابید و هنگام چرخیدن از پهلو به پهلوی دیگر به آرامی این‌کار را انجام دهید. می‌توانید بنشینید و دوباره به پهلوی مخالف دراز بکشید.
- استراحت و خواب کافی را جدی بگیرید. این‌کار برای حفظ سلامت خودتان و جنین اهمیت بسیار زیادی دارد.
روش های درمان کمردرد در بارداری
بهترین راه برای این‌که کمردردتان بهبود یابد، این است که در این دوران استراحت کنید و از انجام کارهای سنگین که باعث درد کمر می‌شود، بپرهیزید. در صورت تشدید درد کمر بهتر است به جراح ارتوپد در تهران مراجعه کنید. راه‌های زیر به درمان کمردرد بارداری کمک شایانی می‌کند:
انجام دادن ورزش‌های مخصوص کمر با توصیه پزشک در بارداری باعث تقویت مفاصل و عضلات کمر و شکم می‌شود. یوگا و مدیتیشن آرامش شما را در دوران بارداری حفظ می‌کند. این ورزش‌ها باعث کم شدن استرس و اضطرابتان می‌شود. همچنین یوگا فشار خون مادر باردار را متعادل می‌کند. حرکات اصلاحی بدن هنگام نشستن نیز می‌تواند کمردرد را کاهش دهد. هنگام نشستن می‌بایست کمر و باسن را کاملا به صندلی بچسبانید و شانه‌ها را به سمت عقب و در حالت ریلکس قرار دهید صحیح خوابیدن به بهبود دردهای بدن کمک زیادی می‌کند. تشک بارداری می‌بایست کمی سفت باشد تا فشار ناشی از ستون فقرات را کم کند. بهتر است در این دوران هر شب به پهلو بخوابید
استفاده از کمپرس آب گرم هم می‌تواند درد کمر را کاهش دهد. این روش را بهتر است دو مرتبه با حوله یا کیسه آب گرم انجام دهید. توجه داشته باشید که به هیچ وجه نباید کیسه را روی شکمتان قرار دهید
جمع‌بندی
کمردرد در بارداری یکی از شایع‌ترین مشکلات خانم‌های باردار در این دوران محسوب می‌شود. مشکلاتی از قبیل از بین رفتن تعادل هورمون‌ها، اضافه وزن، دیسک کمر و فشار وارد کردن عضلات شکم به کمر باعث کمردرد در دوران بارداری می‌شود. در صورتی که کمردردتان خفیف باشد، با انجام یک سری مراقبت‌ها می‌توان آن را تسکین داد. اگر درد کمرتان بیش از حد تحملتان باشد، بهتر است به بهترین پزشک متخصص ستون فقرات مراجعه کنید
