کمردرد مشکل بسیار شایعی است که ممکن است مدت‌ها بیمار را آزار داده و باعث کاهش کیفیت زندگی او شود. بیشتر کمردردها با استراحت و دارودرمانی بهبود می‌یابند، اما در مواردی تسکین درد، به درمان‌های دیگری نیاز دارد.
تزریق استروئید اپیدورال (ESI)، یک گزینه درمانی پرکاربرد برای بسیاری از اشکال کمردرد و پا درد است. تزریق اپیدورال دهه‌ها است که برای درمان بیماری‌های مختلف کاربرد دارد و بخشی جدایی‌ناپذیر از مدیریت و درمان غیر جراحی سیاتیک و کمردرد است. تزریق اپیدورال می‌تواند باعث تسکین طولانی‌مدت درد در بیماران مبتلا به دیسک کمر شود.
تزریق اپیدورال، تزریق استروئید اپیدورال نیز نامیده می‌شود، زیرا شامل تزریق یک بی‌حس‌کننده موضعی و یک داروی استروئیدی، به طور مستقیم به فضای اپیدورال است. فضای اپیدورال، فضایی است که طناب نخاعی و ریشه‌های عصبی را احاطه کرده است. نوع دیگری از تزریق اپیدورال، شامل تزریق یک ماده بی‌حس‌کننده به فضای اپیدورال است که باعث بی‌حسی قسمت خاصی از بدن می‌شود. این روش، بیشتر در جراحی‌هایی مانند سزارین و زایمان طبیعی کاربرد دارد.
آیا فرزندتان از درد استخوان رنج می برد؟ همین حالا از بهترین دکتر ارتوپد اطفال وقت بگیرید.
تزریق اپیدورال، می‌تواند با کاهش التهاب در اطراف و داخل ریشه‌های عصبی، باعث کنترل درد بیمار شود. این روش درمانی اغلب پس از عدم پاسخ به درمان‌هایی مانند داروهای خوراکی و فیزیوتراپی، و پیش از عمل جراحی پیشنهاد می‌شود. تزریق اپیدورال با کاهش درد بیمار، این امکان را فراهم می‌کند که بیمار بتواند سایر درمان‌ها، مانند فیزیوتراپی را دنبال کند.
در این مقاله، با انواع تزریق ، کاربرد تزریق اپیدورال و روش انجام آن بیشتر آشنا می‌شویم.
منظور از تزریق اپیدورال چیست؟
منظور از تزریق اپیدورال چیست؟در تزریق اپیدورال، یک دارو (اعم از بی‌حس‌کننده یا استروئید)، به فضای اپیدورال (فضای اطراف اعصاب نخاعی) تزریق می‌شود. هدف از تزریق، تسکین درد یا بی‌حسی یک ناحیه از بدن مانند پاها یا شکم است. از کاربردهای آن، می‌توان به بی‌حسی در زمان سزارین یا زایمان طبیعی، و همچنین تزریق استروئید اپیدورال، برای درمان کمردرد و سیاتیک اشاره کرد.
نخاع شما مانند بزرگراهی عمل می‌کند که اعصاب واقع در سراسر بدن را به مغز متصل می‌کند. به عنوان مثال، هنگامی که آسیب می‌بینید، عصب در محل آسیب، سیگنال درد را تولید کرده و از طریق نخاع به مغز شما می‌فرستد. با تزریق یک بی‌حس‌کننده اپیدورال، به طور موقت اعصاب نخاعی بی‌حس می‌شود، یعنی، مسیر انتقال سیگنال درد از ناحیه خاصی از بدن، مسدود می‌شود.
بیشتر بخوانید: علت سیاه شدن سر استخوان ران
روش کار تزریق استروئید اپیدورال کمی متفاوت است. تزریق استروئید در فضای اپیدورال، بیشتر برای کنترل درد مزمن انجام می‌شود. در این روش به جای داروهای بی‌حسی، پزشک یک داروی استروئیدی یا کورتیکواستروئیدی را به فضای اپیدورال اطراف ستون فقرات شما تزریق می‌کند. این استروئید به جای مسدود کردن درد یا احساس در ناحیه‌ای از بدن، عصب‌های تحریک‌شده‌ای را که باعث درد شما می‌شوند، پوشش می‌دهد و به کاهش تورم در آن‌ها کمک می‌کند. استروئید به اعصاب ملتهب فرصت ترمیم و بهبودی می‌دهد. تزریق استروئید اپیدورال می‌تواند منجر به تسکین درد، به شکل موقت، طولانی مدت یا دائمی شود. در ادامه به تفصیل توضیح می‌دهیم که تزریق اپیدورال چگونه انجام می‌شود.
انواع تزریق استروئید اپیدورال
تزریق استروئید اپیدورال، به سه شکل مختلف انجام می‌شود:
- تزریق استروئید اپیدورال ترانسفورامینال
در این روش، تزریق در محلی بین ستون فقرات و نخاع یا در مجاورت جایی که عصب نخاعی شما از ستون فقرات خارج می‌شود، انجام می‌شود. تزریق استروئید اپیدورال ترانسفورامینال، در مواردی انجام می‌شود که یک ریشه عصبی ملتهب و تحریک شده باشد. در این موارد اغلب بیمار درد شدیدی احساس می‌کند که از کمر تا پاها کشیده می‌شود.
تزریق استروئید به روش ترانسفورامینال، در درمان سیاتیک و بسیاری از مشکلات دیگری که باعث کمردرد می‌شوند، مفید است. - تزریق استروئید اپیدورال کودال
در این روش، تزریق در قسمت پایین کمر و ستون فقرات انجام می‌شود. کاربرد تزریق استروئید اپیدورال کودال، در مواردی است که محل اصلی درد، در همین نواحی متمرکز باشد. تزریق استروئید به این روش، می‌تواند به درمان مشکلات کمر، مانند فتق دیسک و پا درد ناشی از سیاتیک کمک کند. - تزریق استروئید اپیدورال اینترلامینار
تزریق استروئید به این روش، در درمان پا درد، کمردرد و درد بازو که ناشی از مشکلات ستون فقرات است، موثر است. تزریق استروئید اپیدورال اینترلامینار، در هر قسمتی از ستون فقرات می‌تواند انجام شود.
پزشک ابتدا شما را به دقت معاینه کرده، و شرح حال دقیقی از علائم، تاریخچه درد، و نوع درد شما می‌گیرد. سپس درصورتی که نیاز به تزریق اپیدورال داشته باشید، بهترین روش تزریق را که برای شرایط شما مناسب است، پیشنهاد می‌کند. تزریق اپیدورال سریع، بدون درد و موثر است، و نباید از آن ترسی داشته باشید.
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره عوارض جراحی دیسک کمر و راه‌های پیشگیری از آن
کاربردهای تزریق استروئید اپیدورال
در بالا دیدیم که تزریق استروئید در فضای اپیدورال چیست؟ و در ادامه می‌خواهیم کاربردهای این نوع تزریق را دقیق‌تر بررسی کنیم.
در تزریق استروئید اپیدورال (ESI)، پزشک یک استروئید یا کورتیکواستروئید را به فضای اپیدورال اطراف اعصاب نخاعی تزریق می‌کند. هدف اصلی از انواع تزریق استروئید اپیدورال، مدیریت درد مزمن ناشی از تحریک و التهاب ریشه‌های عصبی نخاعی است.
التهاب ریشه‌های نخاعی، در ستون فقرات کمری اغلب باعث درد تیرکشنده به سمت پاها می‌شود. این حالت بیشتر در اثر بیماری‌هایی مانند بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای ایجاد شده، و به نام سیاتیک یا درد رادیکولار هم شناخته می‌شود. از علائم آن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد
- بی‌حسی
- ضعف عضلانی
- مورمور و سوزن‌سوزن شدن پاها
بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند ریشه‌های عصبی نخاعی را در ناحیه کمر تحریک کرده و باعث رادیکولوپاتی کمری (سیاتیک) شوند. تزریق استروئید اپیدورال، می‌تواند در درمان اغلب این بیماری‌ها مؤثر باشد. در ادامه به تعدادی از این بیماری‌ها اشاره می‌کنیم.
برای دریافت نوبت از فوق تخصص ارتوپد در تهران با ما تماس بگیرید.
فتق دیسک
فتق دیسک که هرنی یا بیرون زدگی دیسک هم نامیده می‌شود، یکی از شایع‌ترین دلایل کمردرد است. دیسک‌های بین مهره‌ای، دارای هسته نرم و ژل مانند و لایه بیرونی محکم‌تری هستند. با گذشت زمان یا بر اثر یک آسیب، لایه بیرونی ضعیف شده و ممکن است ترک بخورد. فتق دیسک کمر زمانی اتفاق می‌افتد که هسته دیسک در اثر ضعف لایه بیرونی، از جای خود خارج شده و به محیط دیسک حرکت می‌کند. این اتفاق می‌تواند باعث تحت‌فشار قرار گرفتن اعصاب مجاور شود.
بیرون‌زدگی دیسک
در بیرون زدگی دیسک، مواد موجود در دیسک بین‌مهره‌ای وارد فضای نخاعی شده، و باعث التهاب ریشه اعصاب مجاور خود می‌شوند.
بیماری تخریبی دیسک
بیماری تخریبی دیسکگاهی با افزایش سن، دیسک بین مهره‌های کمری، شروع به تخریب و ضعیف شدن می‌کند. دیسک تحلیل رفته، می‌تواند باعث التهاب موضعی در ریشه‌های اعصاب نخاعی شما شود.
سیاتیک
سیاتیک یا درد رادیکولر کمری، حالتی است که در اثر تحت‌فشار قرار گرفتن ریشه‌های اعصاب نخاعی ایجاد می‌شود. سیاتیک باعث کمردردی می‌شود که اغلب تا پایین پا تیر می‌کشد.
درد ریشه عصب
التهاب ریشه عصب در اثر فشار خارجی ناشی از بیماری‌هایی مانند فتق دیسک ایجاد می‌شود. تزریق استروئید اپیدورال، در درمان این وضعیت مؤثر است.
آیا در ناحیه مچ پا احساس درد دارید؟ همین حالا از دکتر فوق تخصص مچ پا در تهران نوبت بگیرید.
تنگی ستون فقرات کمری
تنگی ستون فقرات کمری، به معنای باریک شدن یک یا چند فضا در ستون فقرات کمری شما است. کاهش فضا در ستون فقرات، فضای موجود برای ریشه‌های عصبی نخاعی را کاهش می‌دهد. در نتیجه اعصاب تحت فشار قرار گرفته، و بیمار علائمی مانند کمردرد را احساس می‌کند.
استئوآرتریت کمری (اسپوندیلوز کمر)
این وضعیت شامل تغییراتی در استخوان‌ها، دیسک‌ها و مفاصل کمر است، که به دلیل فرسودگی طبیعی ناشی از افزایش سن ایجاد می‌شود. استئوآرتریت کمری می‌تواند منجر به باریک شدن قسمت داخلی ستون فقرات در قسمت پایین کمر، یا منافذ خروج اعصاب نخاعی شده، که می‌تواند باعث التهاب و تحریک اعصاب شود.
لنگش نوروژنیک
لنگش نوروژنیک ناشی از فشرده شدن اعصاب نخاعی در ستون فقرات کمری است. درد یا سوزن‌سوزن شدن در ناحیه کمر و یک یا هر دو پا، و باسن، از علائم لنگش نوروژنیک است.
اقدامات قبل از تزریق اپیدورال
برای آمادگی قبل از تزریق اپیدورال، باید لیست کاملی از تمام داروها، مکمل‌ها و داروهای گیاهی که مصرف می‌کنید، به پزشک خود ارائه دهید. همچنین درصورتی که باردار هستید یا احتمال می‌دهید که باردار باشید، باید حتماً پزشک خود را مطلع کنید.
برای رزرو وقت از دکتر فوق تخصص مچ دست در تهران تماس بگیرید.
پزشک دستورالعمل‌های لازم را برای کارهایی که باید پیش از تزریق انجام دهید، به شما می‌دهد. سعی کنید حتماً آن‌ها را رعایت کنید. از این دستورالعمل‌ها، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ممکن است لازم باشد مدتی قبل از تزریق، غذایی نخورید، یا چیزی ننوشید.
- ممکن است پزشک در رابطه با تنظیم مصرف داروهایی مانند داروهای رقیق‌کننده خون، دستورالعمل‌هایی را به شما بدهد.
- ممکن است پزشک برای تعیین محل دقیق تزریق از ام آر آی یا سی تی اسکن کمک بگیرد.
- درصورتی که قرار باشد در حین تزریق آرام‌بخش دریافت کنید، لازم است شخصی را همراه خود داشته باشید تا پس از پایان تزریق شما را به خانه برساند.
بهتر است پیش از تزریق، سوالات زیر را از پزشک خود بپرسید:
- آیا لازم است مجدد تزریق اپیدورال را تکرار کنم؟ هرچند وقت یکبار؟
- چه کارهایی دیگری باید پیش از تزریق انجام دهم؟
- عوارض تزریق اپیدورال چیست؟
- اگر تزریق اپیدورال کمردرد من را تسکین ندهد، چه گزینه‌های دیگری دارم؟
در صورتی که به دنبال تعویض لگن هستید همین حالا از بهترین دکتر تعویض مفصل لگن در تهران وقت بگیرید.
نحوه چگونگی عمل تزریق اپیدورال
تزریق استروئید اپیدورال، در بیمارستان یا کلینیک به طور سرپایی انجام می‌شود. در بیشتر موارد، تزریق کمتر از ۳۰ دقیقه طول کشیده و کاملا بدون درد است.
در ابتدا از شما خواسته می‌شود تا لباس‌های خود را عوض کرده و روپوش پزشکی مخصوصی را بپوشید. سپس باید روی تخت به شکم دراز کشیده و بالشتی را زیر شکم خود قرار دهید. در این مرحله ممکن است دارویی به شما داده شود، تا در حین تزریق آرامتر بمانید. سپس پزشک، محل تزریق را به طور کامل تمیز و ضدعفونی می‌کند، تا خطر عفونت کاهش پیدا کند.
در طول تزریق استروئید اپیدورال، پزشک برای کمک به هدایت سوزن اپیدورال به موقعیت درست، از نوعی روش تصویربرداری، به نام فلوروسکوپی (تصویربرداری با اشعه ایکس یا رادیولوژی)، استفاده می‌کند. پیش از تزریق، ممکن است پزشک محل تزریق را با بی‌حسی موضعی، بی‌حس کند.
هنگامی که سوزن اپیدورال در فضای اپیدورال اطراف نخاع شما قرار می‌گیرد، پزشک یک ماده حاجب تزریق می‌کند. دلیل این کار این است که پزشک مطمئن شود که سوزن در فضای اپیدورال قرار دارد و به رگ خونی یا بافت‌های دیگر وارد نشده است. سپس به آرامی دارو را تزریق می‌کند. هنگامی که پزشک تزریق را تمام کرد، برای جلوگیری از خونریزی، به محل فشار وارد می‌کند، دوباره ناحیه را تمیز و ضدعفونی می‌کند و یک پانسمان روی محل تزریق قرار می‌دهد. پیش از به خانه رفتن، لازم است تا حدود یک ساعت در مطب پزشک یا بیمارستان بمانید. بهتر است ادامه روز را به استراحت در خانه بپردازید.
برای دریافت نوبت از دکتر فوق تخصص دیسک کمر با ما تماس بگیرید.
عوارض بعد از تزریق اپیدورال چیست؟
عوارض بعد از تزریق اپیدورال چیست؟تزریق استروئید اپیدورال معمولاً بی خطر است، اما احتمال بروز برخی عوارض، به طور نادر پس از تزریق وجود دارد:
- فشار خون پایین که می‌تواند باعث ایجاد احساس سبکی در شما شود.
- سردرد شدید ناشی از نشت مایع نخاعی.
- عفونت ناشی از تزریق، مانند آبسه اپیدورال، دیسکیت، استئومیلیت یا مننژیت.
- واکنش منفی به داروها، مانند گرگرفتگی یا بثورات پوستی.
- خونریزی. اگر به طور تصادفی یک رگ خونی در طول تزریق آسیب ببیند می‌تواند باعث خونریزی، ایجاد هماتوم و لخته خون شود.
- آسیب به اعصاب در محل تزریق.
- بی‌اختیاری موقت ادرار و مدفوع. ممکن است برای کمک به ادرار کردن به یک کاتتر (لوله کوچک) در مثانه نیاز داشته باشید.
تزریق بیش از حد ESI یا دریافت دوزهای بالاتر از داروهای استروئیدی، ممکن است استخوان‌های ستون فقرات یا عضلات مجاور شما را ضعیف کند. به همین دلیل، اکثر پزشکان تزریق استروئید اپیدورال را به دو یا سه نوبت در سال محدود می‌کنند.
بیشتر بخوانید : عفونت استخوان یا استئومیلیت چیست؟
جمع‌بندی
تزریق استروئید اپیدورال، یک روش مؤثر برای درمان آن دسته از کمردردهایی است که به روش‌هایی مانند دارودرمانی خوراکی، پاسخ خوبی نشان نداده‌اند. این روش می‌تواند باعث رهایی بیمار از درد شده و علاوه بر افزایش کیفیت زندگی بیمار، این فرصت را ایجاد کند تا سایر درمان‌ها مانند فیزیوتراپی با راحتی بیشتری دنبال شوند.
استروئیدها داروهای ضدالتهابی هستند که پس از تزریق در فضای اپیدورال، می‌توانند با کاهش التهاب در اطراف ریشه‌های عصبی، درد بیمار را تسکین دهند. تزریق استروئیدها به فضای اپیدورال، در مطب پزشک یا بیمارستان به شکل سرپایی انجام شده و نیاز به بستری ندارد. تزریق کمتر از ۳۰ دقیقه طول کشیده و دردناک نیست، و اغلب باعث عارضه هم نمی‌شود.
می‌توانید برای آشنایی بیشتر با این روش، و دریافت مشاوره تخصصی، به طور مستقیم سوالات خود را با دکتر بهامین عطار مطرح کنید. در کنار این تخصص ایشان همچنین بهترین دکتر ارتوپد اطفال نیز است و می توانید برای دریافت مشاوره با ایشان سوالاتتان رو مطرح کنید.
