هالوکس لیمیتوس یا انحراف شست پا به وضعیتی گفته می‌شود که در آن مفصلی که شست را به پا متصل کرده است، دچار انحراف به سمت بیرون شده و حرکت آن محدود می‌شود. افراد مبتلا به این عارضه، در خم کردن و حرکت دادن انگشت شست پا دچار مشکل هستند و با حاد شدن آن، دچار درد در هنگام راه رفتن، خارهای استخوانی و ورم مفاصل خواهند شد. در نهایت با پیشرفت بیماری، فرد مبتلا به آرتروز انگشت شست پا می‌شود. در این مطلب در مورد عوامل ایجاد انحراف شست پا به داخل و نحوه درمان آن توضیح می‌دهیم.
انحراف شست پا یا هالوکس والگوس چیست؟
هالوکس والگوس یک تغییر شکل پیچیده در اولین مفصل انگشتان پا است که با تورم و قرمز شدن این ناحیه آغاز می‌شود و می‌تواند فعالیت‌های روزانه فرد را تحت تأثیر قرار دهد. انحراف شست با معاینه فیزیکی قابل تشخیص است و اگر به موقع شناسایی شود، قابل درمان خواهد بود. علت دقیق این عارضه هنوز مشخص نشده است و معمولا در زنان بیشتر از مردان مشاهده می‌شود که علت آن می‌تواند پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند و تنگ باشد.
خدمات اوزون تراپی جهت درمان دردهای مفصلی و ستون فقرات
علل بروز انحراف شست پا
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، علت دقیقی هنوز برای انحراف شست پا به بیرون مشخص نشده است، اما متخصصان ارتوپد طی مطالعات گسترده خود، چندین عامل را شناسایی کردند که می‌توانند خطر ابتلا به کجی انگشت شست پا را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- آناتومی غیر معمول پا: در برخی افراد به طور مادرزادی مفصل متاتارس حالت غیر طبیعی دارد یا بیش از اندازه بلند است که مانع عملکرد صحیح این مفصل می‌شود.
- آسیب‌دیدگی: جراحت و صدمات وارد شده به انگشت پا، ضربه شدید، رگ به رگ شدن انگشت یا شکستگی شست می‌تواند به مفصل آسیب برساند و خطر ابتلا به هالوکس والگوس را افزایش دهد.
- فشار بیش از حد: شرکت در فعالیت‌ها یا مشاغلی که بیش از حد بر انگشتان پا فشار وارد می‌کنند، یکی دیگر از عواملی است که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
- کفش نامناسب: استفاده مکرر از کفش‌های پاشنه بلند فشار زیادی روی مفصل پا وارد می‌کنند. کفش‌های کوچک نیز از عوامل افزایش فشار بر مفصل انگشت است.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما به عارضه انحراف انگشت شست مبتلا باشد، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد؛ که علت آن می‌تواند ارثی بودن ناهنجاری مفصل یا روش راه رفتن باشد.
- اختلالات آرتریت: انواع خاصی از آرتریت مانند نقرس، آرتروز، آرتریت روماتوئید و … می‌توانند با تغییر دادن حرکت پا، باعث ایجاد انحراف در مفصل شست شوند.
انواع قوز شست پا
بونیون شست پا شایع‌ترین نوع هالوکس والگوس و قوز انگشت شست پا است با این حال در برخی موارد شاهد انواع دیگر این عارضه هستیم که عبارتند از:
هالوکس والگوس مادرزادی
این عارضه یک ناهنجاری نادر است که نوزاد با انحراف انگشت شست پا به سمت داخل به دنیا می‌آید.
هالوکس والگوس نوجوانان
در سنین ۱۰ تا ۱۸ سالگی احتمال تغییر شکل در انگشت وجود دارد که نسبت به سنین بالاتر، بسیار خفیف‌تر و کوچکتر است.
بانیونت یا انحراف انگشت کوچک
این برجستگی مشابه انحراف شست پا است و تنها تفاوتش این است که روی انگشت کوچک پا ظاهر می‌شود.
برای درمان انواع دردهای مفصلی و استخوانی به متخصص درد مراجعه نمایید.
علائم انحراف شست پا
علائم هالوکس والگوس، ابتدا خفیف هستند؛ ولی اگر به موقع درمان نشوند، به آرامی بدتر شده و می‌توانند آزاردهنده باشند. مشخص‌ترین علامت این عارضه، برآمدگی قرمز و متورم در کنار انگشت پا است. دیگر علائم ابتلا به این بیماری عبارتند از:
- درد: معمولا در بالای مفصل درد خفیفی احساس می‌کنید که هنگام راه‌رفتن یا فعالیت‌هایی که نیازمند خم شدن مفصل هستند، بدتر می‌شود.
- بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن: اگر خارهای استخوانی روی اعصاب فشار بیاورند، ممکن است این علائم را احساس کنید.
- درد در نقاط دیگر: اگر بیرون زدگی و انحراف انگشت شست، شدید باشد و راه رفتن معمولی شما را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است در زانو یا کمر خود احساس درد داشته باشید.
بیشتر بخوانید: کیست موکوسی انگشت و روش های درمان آن
روش های درمان انحراف شست پا (بونیون)
درمان بیرون زدگی استخوان شست پا، به دو صورت جراحی و غیر جراحی است. مسلما ابتدا روش‌های کم تهاجمی برای درمان پیشنهاد می‌شود و در صورت عدم موفقیت، در مرحله آخر جراحی از سوی پزشک مطرح خواهد شد. باید این واقعیت را بپذیرید که هالوکس والگوس بدون جراحی از بین نخواهد رفت و درمانهای پیشنهادی تنها بر مدیریت درد و جلوگیری از پیشرفت این عراضه تمرکز دارند.
درمان غیر جراحی
برخی از گزینه‌های درمان غیر جراحی عبارتند از:
- پوشیدن کفش‌های مناسب: کفش‌هایی بپوشید که به انگشتان پا و مفصل آن فشار وارد نکند. کفش‌هایی با کفی سفت، می‌تواند خم شدن انگشت هنگام راه‌رفتن را کنترل کند. همچنین تا حد امکان از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند اجتناب کنید.
- استفاده از پدهای مخصوص: استفاده از این پدهای ژله‌ای کمک می‌کند انگشت پا در موقعیت صحیح قرار بگیرد و فشار روی مفصل کمتر شود.
- استفاده از اسپیلنت و بریس: اسپیلنت‌ها در دو نوع نرم و سخت تولید می‌شوند و بدون نسخه قابل خریداری هستند. از نوع اسپیلنت نرم می‌توانید در طول روز و هنگام فعالیت‌های خود استفاده کنید در حالی که نوع سخت آن برای شب مناسب‌تر است. تأثیرگذاری بریس و اسپیلنت بستگی به نوع و میزان هالوکس والگوس دارد و ممکن است برای برخی افراد بسیار مناسب و تأثیرگذار باشد؛ در حالی که عده دیگر هیچ نتیجه‌ای از آن نگیرند.
- کفی طبی: استفاده از کفی‌های طبی آماده که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند، می‌تواند باعث حمایت از قوس پا شود. کفی طبی چرخش و انحراف غیرطبیعی انگشتان را محدود می‌کند که به‌نوبه خود، مفصل انگشتان پا و استخوان‌های پا را تثبیت می‌کند. بنابراین کفی‌های طبی علاوه بر کم کردن درد، می‌توانند مانع پیشرفت بیماری شوند. در موارد جدی‌تر می‌توانید از کفی‌های سفارشی استفاده کنید که مخصوص قالب پای شما ساخته می‌شوند.
برای مراجعه به فوق تخصص ستون فقرات در تهران، از حالا نوبت بگیرید: ۰۲۱۹۱۰۰۲۲۲۲
روش جراحی
جراحی برای درمان انحراف شست پا زمانی پیشنهاد می‌شود که سایر روش‌های درمانی تأثیرگذار نبوده و بیماری پیشرفت کرده باشد. روش جراحی بونیون به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، سطح فعالیت‌های روزمره، وضعیت استخوان‌ها، شدت قوز انگشت شست پا، آسیب‌های جانبی ناشی از هالوکس والگوس، طول انگشتان، بیماری‌های زمینه‌ای مانند آرتروز و … بستگی دارد که توسط پزشک و پس از بررسی کامل سوابق بیماری شما پیشنهاد خواهد شد.
مطالعه این مطلب را از دست ندهید: انگشت ماشه ای و روش های درمان آن
فارغ از تکنیک جراحی پیشنهادی، هدف از این جراحی قرار دادن استخوان در سرجای خود و برداشتن فشار از روی مفصل خواهد بود. در انحراف‌های خفیف، جراح بخش بزرگ شده استخوان را بر می‌دارد. اگر انحراف متوسط باشد استخوان را بریده و به جای اصلی خود باز می‌گرداند. در این حالت با توجه به شدت و محل تغییر شکل استخوان، ممکن است تاندون‌ها و رباط‌های اطراف نیز نیازمند اصلاح باشند. در حالت بونیون شدید، جراح علاوه بر برداشتن قسمت بزرگ شده، باید استخوان شست را تراشیده و تراز کند. در این حالت تاندون‌ها و رباط‌های اطراف نیز حتما اصلاح می‌شوند.
آیا برای اصلاح انحراف شست پا جراحی لازم است؟
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، انحراف شست پا یک بیماری پیش‌رونده است که در صورت عدم درمان ممکن است با بدتر شدن انحراف، فعالیت‌های روزمره شما را مختل کند. بنابراین در صورتی که درد شدید احساس می‌کنید، دچار التهاب و تورم مزمن انگشت شست پا هستید و این علائم با روش‌های درمانی غیر جراحی و استراحت درمان نمی‌شود، بهتر است به توصیه پزشک برای جراحی بونیون عمل کنید.
دلایل دیگری که ممکن است پزشک متخصص ارتوپد، جراحی را پیشنهاد کند، تغییر شکل انگشتان پا یا کج شدن انگشت شست به سمت انگشت کناری و ناتوانی در خم و صاف کردن انگشتان است.
آشنایی با تخصص های ارتوپدی: دکتر متخصص دیسک کمر
خطرات و مضرات عدم درمان قوز شست پا
بدون درمان و مراقبت‌های لازم مانند عوض کردن کفش، استفاده از ابزارهای پزشکی کمکی، استراحت و … بونیون با گذشت زمان بدتر می‌شود و علاوه بر اینکه درد شدید‌تری را تجربه خواهید کرد، ممکن است مفصل روی اعصاب پا فشار وارد کند و باعث بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود.
همان‌طور که در بالا نیز اشاره کردیم، درد ناشی از کجی انگشت شست پا می‌تواند شیوه راه رفتن شما را تغییر دهد و به روی نقاط اتکای بدن از جمله زانو، لگن و کمر فشار وارد کند. در نتیجه پس از مدتی دچار عوارض این دردها خواهید شد و کیفیت زندگی شما افت شدیدی خواهد کرد. اکثر علائم این بیماری با استراحت و درمانهای معمول غیر جراحی تسکین می‌یابد. در صورت نیاز جراحی به عنوان آخرین گزینه درمان انحراف شست پا پیشنهاد خواهد شد.
جمع‌بندی
بونیون یا قوز شست پا عارضه‌ای بسیار رایج است که در حالت خفیف با استراحت، استفاده از پدهای ژله‌ای، تغییر کفش، فیزیوتراپی و برخی روش‌های دیگر که در بالا توضحیح دادیم، قابل درمان است. اما اگر شدید شود با وارد کردن فشار بر عصب، کمر، زانو و … ممکن است مشکلات بسیار زیادی در پی داشته باشد. برای جلوگیری از این عوارض بهتر است به فوق تخصص ارتوپد در تهران مراجعه کرده و بهترین روش درمان انحراف شست پا را که با شرایط شما همخوانی دارد، پیدا کنید.
